chúng, về lâu dài, tiến tới điều khiển chúng, chứ không phải để chúng điều
khiển mình như thường xảy ra hiện nay.
6.4. Các hiện tượng tâm lý tham gia vào quá trình
biến đổi thông tin thành tri thức
6.4.1. Trí nhớ
Trí nhớ là quá trình tâm lý ghi nhớ, lưu giữ và tái hiện trong óc các
thông tin (xem mục nhỏ 6.3.1.Thông tin) cá nhân có được trong các
hoạt động của mình.
Các thông tin có thể là các kích thích lên các cơ quan cảm giác nói chung,
các thông tin sự kiện, các thông tin là tri thức như các khái niệm, quy luật,
các kỹ xảo, kỹ năng, quy tắc, phương pháp thực hiện những công việc nào
đó nói riêng.
Trên thực tế, trí nhớ có mặt và chi phối hoạt động của tất cả các yếu tố
độc lập như nhu cầu, xúc cảm, thói quen tự nguyện, tư duy, hành động trong
mô hình nhu cầu – hành động (xem Hình 39 và Hình 43), chứ không phải trí
nhớ chỉ có trong tư duy.
Bất kỳ sự thể hiện nào của trí nhớ cũng đòi hỏi thực hiện các quá trình
sau: Ghi nhớ (tạo dấu vết của thông tin tiếp nhận được trong vỏ não dưới
dạng các liên kết thần kinh tạm thời); lưu giữ dấu vết đó trong khoảng thời
gian nhất định, có thể rất dài; nhận ra lại (khi tiếp thu lại các thông tin đó từ
bên ngoài); nhớ lại: Tái hiện thông tin đã thu trong óc mà không cần tiếp thu
thông tin lặp lại đến từ bên ngoài và hồi tưởng... Cơ sở sinh lý của sự ghi
nhớ là phản xạ có điều kiện; của sự nhận ra lại và tái hiện là việc sử dụng
các liên kết thần kinh tạm thời (các mô hình nối kết thần kinh) nói trên. Các
liên kết thần kinh là tạm thời nên người ta, theo thời gian, còn có thể quên
với các mức độ khác nhau, tùy theo các điều kiện, hoàn cảnh cụ thể.
