Trí nhớ con người được phân loại theo các đặc điểm của các hoạt động
của con người. Các nhà nghiên cứu phân loại:
1. Theo đặc tính của hoạt động tâm lý thành trí nhớ vận động, trí nhớ xúc
cảm, trí nhớ hình ảnh và trí nhớ từ ngữ–lôgích.
2. Theo đặc tính của mục đích hoạt động thành trí nhớ không chủ định và
trí nhớ chủ định.
3. Theo thời lượng ghi nhớ và lưu giữ thông tin thành trí nhớ ngắn hạn, trí
nhớ dài hạn và trí nhớ thao tác.
Trí nhớ vận động là sự ghi nhớ, lưu giữ và tái hiện các vận động khác
nhau và các hệ thống những vận động đó. Trí nhớ vận động có ý nghĩa to
lớn trong việc hình thành các kỹ xảo lao động chân tay. Những người có
“bàn tay vàng” là những người có trí nhớ vận động rất tốt.
Trí nhớ xúc cảm đóng vai trò rất quan trọng trong cuộc sống của mỗi
người. Các xúc cảm lưu giữ trong trí nhớ là các tín hiệu, hoặc kích thích,
thúc đẩy hoặc kìm hãm, ngăn cản các hành động tương ứng. Bạn đọc có thể
xem lại mục 5.4. Xúc cảm của Chương 5. Trong ý nghĩa nhất định, trí nhớ
xúc cảm thường mạnh hơn các loại trí nhớ khác trong các hoạt động của con
người.
Trí nhớ hình ảnh là trí nhớ đối với các biểu tượng tâm lý về thế giới bên
ngoài. Con người tiếp thu các thông tin về thế giới bên ngoài thông qua các
kích thích lên năm giác quan. Các kích thích này tạo thành các hình ảnh (gọi
là các biểu tượng tâm lý về thế giới bên ngoài) được ghi nhớ, lưu giữ, tái
hiện. Do vậy, trí nhớ hình ảnh có thể là trí nhớ thị giác, thính giác, xúc giác,
khứu giác và vị giác. Nếu như trí nhớ thị giác, thính giác phát triển mạnh và
đóng vai trò chủ đạo trong hầu hết các công việc của mọi người bình thường
thì trí nhớ xúc giác, khứu giác, vị giác ít phát triển hơn. Chúng trở thành loại
trí nhớ cần được phát triển đối với một số nghề nghiệp nhất định hoặc phát
triển để bù trừ cho khiếm khuyết của các loại trí nhớ kia. Ví dụ, điều này
thường xảy ra ở những người khiếm thị, khiếm thính. Trí nhớ hình ảnh
thường đặc biệt phát triển ở những người làm nghệ thuật.
