Trí nhớ máy tính là trí nhớ chính xác một cách máy móc, ở đó, thông tin
gởi vào là gì vẫn được ghi nhớ, lưu giữ mà không cần “hiểu” ý nghĩa, giá trị
của thông tin đó và khi cần, thông tin được tái hiện ra y như lúc gởi vào. Các
thông tin khác nhau khi nằm trong trí nhớ máy tính vẫn là những thông tin
độc lập: Giữa chúng không có các mối liên kết để tương tác với nhau tạo ra
các thông tin mới về chất.
Ngược lại, trí nhớ con người mang tính chọn lọc, chủ quan: Không phải
thông tin tiếp thu nào cũng được ghi nhớ, lưu giữ và tái hiện. Thông tin
được ghi nhớ, lưu giữ, tái hiện dưới dạng mô hình kết nối thần kinh trong óc
được quyết định bởi hoạt động của chủ thể cụ thể. Nói cách khác, các đặc
trưng của mô hình kết nối thần kinh của thông tin cho trước (độ bền vững,
cách kết nối, phạm vi liên kết với các mô hình kết nối thần kinh của các
thông tin đã lưu giữ trước đó, độ linh động...) được xác định bởi sự đánh giá
(một cách chủ quan, nhiều khi là không ý thức) ý nghĩa, giá trị của thông tin
cho trước đối với khả năng đạt các mục đích (nhằm thỏa mãn các nhu cầu cá
nhân) của chủ thể hiện tại hoặc/và tương lai. Do vậy, trí nhớ con người, một
mặt, chỉ nhớ một số thông tin chọn lọc (chứ không phải tất cả thông tin) về
các chi tiết và các mối liên kết giữa chúng của khách thể cho trước, mà chủ
thể cần (một cách chủ quan). Mặt khác, trong khi lưu giữ, các thông tin đó
lại liên kết rộng hơn với các thông tin về các khách thể khác, được lưu giữ
trước đó. Đây chính là khả năng tích lũy thông tin và tri thức của trí nhớ con
người mà máy tính còn phải phấn đấu nhiều mới đạt được. Nhờ đặc tính liên
kết (xem mục nhỏ 6.4.6. Liên tưởng) này, các thông tin về khách thể cho
trước lưu giữ trong trí nhớ con người có thể giúp đi đến các thông tin về
những khách thể khác để tái hiện chúng và tạo ra các thông tin mới.
Các mục đích của chủ thể cụ thể, như chúng ta đã biết trong Chương 5:
Từ nhu cầu đến hành động và ngược lại phản ánh các nhu cầu, được thúc
đẩy bởi các xúc cảm, các thói quen tự nguyện và đạt được bằng các hành
động nhằm thỏa mãn các nhu cầu của chủ thể cụ thể.
