Trí nhớ từ ngữ – lôgích có nội dung chính là các ý nghĩ mang tính lôgích
của chúng ta. Các ý nghĩ không tồn tại ngoài ngôn ngữ, cho nên trí nhớ đối
với chúng không gọi một cách đơn giản là trí nhớ lôgích mà gọi là trí nhớ từ
ngữ – lôgích. Đây là loại trí nhớ đặc biệt của con người, không có ở các
động vật. Dựa trên sự phát triển các loại trí nhớ khác, trí nhớ từ ngữ – lôgích
trở thành yếu tố dẫn dắt và nhờ sự phát triển của mình, trí nhớ từ ngữ –
lôgích ảnh hưởng ngược trở lại các loại trí nhớ khác.
Trí nhớ không chủ định là sự ghi nhớ, lưu giữ, tái hiện xảy ra đối với
những thông tin mà chủ thể không đặt ra mục đích cần phải nhớ chúng. Nói
cách khác, đấy là loại trí nhớ đối với các thông tin không định nhớ mà vẫn
nhớ, thậm chí nhớ tốt.
Thông thường, thông tin thuộc về nội dung mục đích chính của hoạt động
cá nhân được cá nhân ghi nhớ tốt hơn là thông tin thuộc về điều kiện và cách
thức đạt mục đích. Thông tin nào khơi gợi được hoạt động tư duy tích cực
thường được ghi nhớ không chủ định tốt hơn. Những thông tin có ý nghĩa
sống còn, tạo ra sự quan tâm và xúc cảm lớn ở chủ thể cũng được chủ thể
ghi nhớ không chủ định tốt hơn.
Trí nhớ chủ định là trí nhớ có mục đích nhớ, cố ý nhớ. Tuy nhiên, nhiều
khi để nhớ được, chủ thể phải có những cố gắng, nỗ lực cao chứ không phải
chỉ cần nêu mục đích nhớ là trí nhớ của mình sẽ nghe lời ngay. Điều này
thường xảy ra khi chủ thể cần phải nhớ những cái phức tạp, thiếu lôgích,
khó hiểu hoặc phải nhớ những cái mình không quan tâm, không yêu thích,
thậm chí chán ghét. Bạn đọc thử hồi tưởng xem thời đi học mình có gặp
những trường hợp như vậy không và mình đã có những nỗ lực gì để thuộc
bài.
Trí nhớ ngắn hạn thể hiện tập trung ở giai đoạn ghi nhớ khi còn chưa xảy
ra sự củng cố dấu vết của thông tin tiếp thu. Lúc này, các quá trình của trí
nhớ còn chưa ổn định và còn mang tính chất thuận nghịch, mặc dù, khi
không còn thông tin tiếp thu nữa, chúng ta dường như vẫn tiếp tục nhìn,
nghe... thấy thông tin tiếp thu. Thời gian lưu giữ và tái hiện thông tin ngắn.
