cái gì đó khác. Điều đó có nghĩa chất của sự vật đồng nhất với tính có hạn
của nó.
Sự đồng nhất và khác biệt của các sự vật không chỉ được xác định bởi
những tính quy định về chất mà còn bởi những tính quy định về lượng.
Chẳng hạn, rượu (trong suốt) không chỉ khác với nước cất về mùi vị, tác
dụng sinh học... mà còn về khối lượng riêng của chúng; hai chiếc bàn giống
nhau về chất liệu và hình dạng nhưng lại khác nhau về kích thước... Như
vậy, cùng với những tính quy định về chất, bất kỳ sự vật nào cũng có những
tính quy định về lượng.
Lượng là một phạm trù triết học để chỉ tính quy định vốn có của sự vật
biểu thị số lượng, quy mô, trình độ, nhịp điệu của sự vận động và phát triển
của sự vật cũng như của các thuộc tính của nó.
Trong thực tế, lượng có thể được xác định bằng những đơn vị đo lường cụ
thể và chính xác như chiều dài, khối lượng...; song, có những tính quy định
về lượng chỉ có thể biểu thị dưới dạng trừu tượng và khái quát như trình độ
giác ngộ cách mạng của một con người, trình độ phát triển của một xã hội...
Cũng như chất của sự vật, lượng của sự vật cũng mang tính khách quan.
Trong sự tồn tại khách quan của mình, sự vật có vô vàn chất; do đó, nó cũng
có vô vàn lượng. Tuy nhiên, chất và lượng là hai mặt quy định lẫn nhau
không thể tách rời; một chất nhất định trong sự vật có lượng tương ứng của
nó. Thí dụ: Sự khác nhau về chất (trạng thái) của nước ở thể lỏng với nước ở
thể rắn (nước đá) được quy định bởi lượng là nhiệt độ. Sự biến đổi tương
quan giữa chất và lượng tạo nên tiến trình phát triển của sự vật.
Bất kỳ sự vật, hiện tượng nào cũng có chất và lượng. Trong quá trình vận
động và phát triển, chất và lượng của sự vật cũng biến đổi. Sự thay đổi của
lượng và của chất không diễn ra độc lập đối với nhau, trái lại, chúng có quan
hệ chặt chẽ với nhau. Nhưng không phải bất kỳ sự thay đổi nào của lượng
cũng ngay lập tức làm thay đổi căn bản chất của sự vật. Lượng của sự vật có
thể thay đổi trong một giới hạn nhất định mà không làm thay đổi căn bản
chất của sự vật đó. Chẳng hạn, khi xét các trạng thái tồn tại khác nhau của
nước với tư cách là những chất khác nhau (chất – trạng thái), ứng với chất –
