giải thích cái chưa biết thông qua những cái đã biết. Cũng giống như các
công cụ nói chung, thao tác định nghĩa cũng có phạm vi áp dụng. Không thể
định nghĩa mọi thứ cũng như không thể chứng minh mọi thứ. Định nghĩa
thường không dùng đối với những đối tượng thấy rõ, hiển nhiên. Ví dụ, bạn
thử định nghĩa chân, tay, anh, chị, em... của bạn xem. Thứ nhất, bạn thấy
công việc định nghĩa trở nên rối rắm, phức tạp. Thứ hai, quan trọng hơn, bạn
không thấy sự cần thiết phải định nghĩa những đối tượng kiểu như vậy vì khi
bạn nói về chân, tay, anh, chị, em... của bạn, mọi người đều hiểu bạn rất tốt.
- Mặt khác, cố gắng định nghĩa đối tượng vào lúc đối tượng đó còn ít
được hiểu biết có thể dẫn đến sự ngộ nhận, thậm chí lạc hướng, cản trở nhận
thức. Ví dụ, trong một thời kỳ lịch sử khá dài, nguyên tử được định nghĩa là
hạt nhỏ nhất không thể phân chia thêm nữa. Nếu bạn tiếp tục giữ định nghĩa
đó, bạn sẽ không nghĩ đến việc tìm hiểu cấu trúc bên trong của nguyên tử.
Vật lý nguyên tử, hạt nhân, điện tử... không có cơ hội để ra đời và phát triển.
Như chúng ta biết, cùng với sự phát triển của vật lý, định nghĩa vừa nêu là
sai và bị thay thế bằng những định nghĩa khác, càng ngày, càng sâu sắc,
phản ánh bản chất nguyên tử chính xác hơn.
- Thực tế cho thấy, các định nghĩa chặt chẽ nhất, ổn định nhất là các định
nghĩa của các đối tượng trừu tượng một cách lý tưởng trong các khoa học
chính xác như toán học. Người ta dễ dàng định nghĩa hình vuông, hình tròn,
hình tam giác, số chẵn, số lẻ... trong khi định nghĩa những đối tượng cụ thể,
có thực với các tính chất đa dạng thì khó hơn rất nhiều. Do vậy, không phải
ngẫu nhiên, các định nghĩa của các khái niệm hình học, số học không thay
đổi trong suốt hàng ngàn năm. Còn khái niệm điện tử, chỉ trong vài chục
năm, đã có hàng chục định nghĩa khác nhau, thay thế nhau.
- Chưa kể, trong các lĩnh vực tri thức khác nhau, các yêu cầu về định
nghĩa cũng khác nhau. Ví dụ, không thể đòi hỏi đạo đức học, khoa học
nghiên cứu các hiện tượng phức tạp của nhân cách, phải có được các định
nghĩa chặt chẽ, chính xác như toán học. Định nghĩa là rất quan trọng, nhưng
không nên cho rằng càng đưa vào nhiều định nghĩa thì lập luận của chúng ta
