II. Phán đoán phức
Phán đoán phức là phán đoán bao gồm các phán đoán đơn, liên kết với
nhau bằng các liên từ lôgích. Phán đoán phức có thể phân thành các loại sau:
1) Phán đoán kết hợp
Đây là phán đoán phức, tạo thành từ các phán đoán đơn, liên kết với nhau
bằng liên từ lôgích “và”.
Ví dụ, từ hai phán đoán đơn “Hà thích bóng chuyền”; “Minh thích bóng
đá”, ta có phán đoán kết hợp: “Hà thích bóng chuyền và Minh thích bóng
đá”.
Đối với phán đoán kết hợp, chỉ khi các phán đoán đơn đồng thời đều đúng
thì phán đoán kết hợp mới đúng. Nó sẽ sai khi ít nhất có một phán đoán đơn
sai.
2) Phán đoán lựa chọn
Phán đoán lựa chọn, tạo thành từ các phán đoán đơn, liên kết với nhau
bằng liên từ lôgích “hoặc”. Đi vào cụ thể, phán đoán lựa chọn lại chia
thành:
2a) Phán đoán lựa chọn kết hợp
Ở đây, sự lựa chọn có khả năng kết hợp với nhau chứ không phải loại trừ
nhau.
Ví dụ, “Sản xuất hàng hóa có thể nộp thuế bằng tiền hoặc hiện vật”.
Người nộp thuế có quyền lựa chọn tiền hoặc hiện vật; hoặc kết hợp phần này
nộp tiền và phần kia nộp hiện vật.
2b) Phán đoán lựa chọn tuyệt đối
Lúc này, sự lựa chọn là hoặc cái này, hoặc cái kia vì chúng loại trừ nhau.
Ví dụ, “8 giờ sáng mai tôi sẽ đi xe lửa hoặc máy bay ra Hà Nội”. Trong ví
dụ này, không thể vừa đi xe lửa, vừa đi máy bay ra Hà Nội được.
3) Phán đoán có điều kiện
