rất, rất nhiều ngày chứng tỏ luôn đúng. Tiếp theo, người ta dùng kết
luận nói trên với tư cách phán đoán đúng (tiền đề) trong suy luận diễn
dịch để có được kết luận đúng: “Hàng ngày Mặt Trời luôn mọc ở phía
đông, lặn ở phía tây, cho nên, ngày mai Mặt Trời cũng sẽ mọc ở phía
đông, lặn ở phía tây”. Khi ngày mai đến, quả thật Mặt Trời lại mọc ở
phía đông, lặn ở phía tây. Điều này, ít ra, có ba ý nghĩa, trong trường
hợp cụ thể này:
1) Tăng xác suất đúng đắn của kết luận trong suy luận quy nạp không
hoàn toàn.
Như chúng ta biết (xem mục nhỏ 8.5.3. Suy luận quy nạp), kết luận trong
suy luận quy nạp không hoàn toàn không được rút ra từ tiền đề một cách
lôgích: Tính đúng đắn của tiền đề “Hôm qua, hôm kia, hôm kìa, trước nữa...
Mặt Trời mọc ở phía đông, lặn ở phía tây” không bảo đảm suy ra một cách
lôgích đúng đắn rằng, hôm nay cũng như sau này Mặt Trời luôn hành động
như thế. Do vậy, kết luận trong suy luận quy nạp không hoàn toàn “Hàng
ngày Mặt Trời luôn mọc ở phía đông, lặn ở phía tây” chỉ có thể coi là giả
thiết (thuyết), đúng với một xác suất nào đó, còn phải chờ những xác nhận
thêm của thực tiễn. Mỗi ngày trôi qua, kết luận nói trên được củng cố nhờ sự
lặp lại: Mặt Trời mọc ở phía đông, lặn ở phía tây. Nói cách khác, xác suất
đúng đắn của kết luận nói trên tăng lên.
2) Khi tính đúng đắn của kết luận trong suy luận quy nạp không hoàn toàn
được thực tiễn xác nhận đầy đủ, có thể dùng kết luận ấy làm tiền đề đúng
trong suy luận diễn dịch. Nói cách khác, lúc đó, kết luận trong suy luận quy
nạp không hoàn toàn được xem là kết luận mang tính quy luật hoặc quy luật.
Người ta dùng kết luận “Hàng ngày Mặt Trời luôn mọc ở phía đông, lặn
ở phía tây” như là tiền đề đúng để đi đến kết luận đúng trong suy luận diễn
dịch: “Ngày mai, Mặt Trời cũng sẽ mọc ở phía đông, lặn ở phía tây”.
3) Đến lượt mình, kết luận đúng trong suy luận diễn dịch đem lại ích lợi
thực tế cụ thể cho người sử dụng.
