địa phương cũng như sách về nhà thờ chúng tôi, trong cả loạt sách ấy, ông
sẽ thấy phần này của nhà thờ được xây vào thế kỷ mười hai. Tôi rất vui
lòng đồng tình với quan điểm này, nhưng - ấy, ông lưu ý bước chân, có bậc
cấp đấy! – Nhưng, để tôi nói ông nghe nhé, Liệu theo cách đặt các viên đá
như thế này (ông lấy chiếc chìa khoá gõ vào tường) chẳng lẽ ông cho đó là
công trình xây từ thời Saxon? Không, tôi không nghĩ vậy. Tôi vẫn nói với
mấy người ấy – một người ở thư viện đây và một người từ thư viện London
tới – hàng năm chục lần về việc xây cất bằng đá này. Dĩ nhiên ai có quan
điểm của người ấy".
Cuộc thảo luận về nét đặc biệt của bản chất con người còn làm bận tâm trí
ông Worby cho đến khi hai người về tới nhà ông Worby. Phòng khách đốt
sưởi ấm đặc biệt. Worby đề nghị hai người trôi qua nốt buổi tối ở đây. Họ
yên vị không bao lâu sau đó.
Ông Worby kể câu chuyện này dài lắm, nhưng tôi không kể lại bằng
chính lời ông ta hoặc theo đúng thứ tự lời ông ta. Vì Lake sau đó có ghi
chép lại trên giấy, cùng với vài đoạn kể đúng từng từ như ông còn nhớ
trong óc (mà trong chừng mực nào đó tôi thấy cũng nên cô đọng tư liệu của
Lake)
Ông Worby sinh năm 1828. Cha ông gắn bó với nhà thờ lớn này cũng
như ông nội ông. Cả hai đều đã ở trong ban đồng ca, về sau cả hai từng làm
thợ nề (người ông) và thợ mộc (người cha). Riêng Worby, ông thành thực
thừa nhận giọng ông xoàng thôi, nhưng cũng được tuyển vào ban đồng ca
lúc mười tuổi.
Năm 1840 dấy lên làn sóng mạnh mẽ trùng tu Nhà thờ lớn
Southmisnter theo kiểu gô tích. Worby thở dài, bao nhiêu là vật liệu được
chở đến. Cha tôi không thể ngờ một hôm mình được lệnh dọn sạch khu
đồng ca. Vừa có một giáo sĩ trưởng đến nhậm chức – giáo sĩ Burscough –
Cha tôi thì đang tập sự tại một hãng đồ gỗ trong thành phố. Trông thấy khu
đồng ca đẹp như vậy mà xót. Thật là phá hoại, cha tôi bảo. Ván ốp chân
tường bằng gỗ sồi, đẹp như mới, các chùm lá, chùm quả hình vòng hoa, các
trang trí lát vàng trên huy hiệu nhà thờ và các ống đàn organ. Tất cả ra sân
