Chuyện này xảy ra lúc ban đầu. Bây giờ Moritz không còn tò mò tìm hiểu
mấy chuyện không đâu nữa.
Khi anh vô phòng máy, người thợ Pháp luôn luôn đứng nơi cửa sổ và hô:
“Salve Sclave” để chào anh thì anh cũng đáp: “Salve Sclave” để chào lại,
mà chẳng nghĩ đến đã nói gì. Anh mỉm cười với y mà không biết mình mỉm
cười. Đoạn, anh leo lên bục, chờ mấy thùng nút áo đến. Có một lần, anh thử
giản dị hóa công việc, lấy một lượt hai thùng để lên xe. Nhưng đường rầy
cản lại, sợi dây trân trúng cạnh thùng kêu ken két như nghiến răng muốn
cắn. Cả sớ thịt của Moritz run lên như lúc ai nhổ răng anh. Từ đó về sau,
anh không dám thử lấy hai thùng một lượt nữa. Máy móc không bằng lòng
như vậy. Và anh phải làm theo ý muốn của máy móc. Dầu anh có thể lấy
năm thùng một lượt, anh cũng không làm. Anh bị lôi cuốn theo nhịp nhàng
và không thể thoát ra khỏi được. Chuyện làm không khó, cũng không dễ.
Lúc trước, mỗi khi anh làm công việc nặng nhọc, đổ mồ hôi và mệt mỏi thì
anh chửi thề. Hiện giờ, anh không đổ mồ hôi và cũng không chửi thề nữa.
Anh có cảm giác như không làm việc mà cũng không ở không. Lúc trước,
khi làm công việc, anh suy nghĩ đủ chuyện và thì giờ qua mau. Hiện giờ,
anh không suy nghĩ nữa. Trong lúc anh đang đỡ thùng lên và để xuống xe,
anh có dư thì giờ để nghĩ muôn ngàn chuyện, nhưng đầu anh nay trống
rỗng không còn hình ảnh nào hết. Ý nghĩ và tưởng tượng cũng rời bỏ anh.
Và anh cũng không nghĩ đến công việc anh làm nữa. Anh biết rõ anh làm
công việc này chẳng những bằng tay mà còn bằng trí não. Nếu không, thì
tâm hồn và trí não anh sẽ ở chỗ khác. Nhưng chúng nó ở đây, gần thùng và
gần máy móc.
Moritz cảm thấy thân xác khô khan như cây thiếu nước. Tối đến, khi nằm
xuống giường, anh tưởng như đang cúi xuống lấy thùng nút. Buổi sáng, khi
ngồi dậy, anh tưởng như đang đứng lên, sau khi để thùng nút trên xe rồi, và
được rảnh tay vài phút. Giấc ngủ anh hết còn mộng mị. Trán và mắt anh tối
dần. Da anh thấm màu máy móc chớ không phải màu đất. Mấy lúc sau này,
anh quên luôn những thùng đựng gì, và nếu có nhớ lại, mà cũng không
