- Anh cho rằng không biết tại sao anh bị bắt và bị giam từ hơn một năm
nay? Trong hai mươi lăm ngàn tù binh, không một ai thú nhận đã biết tại
sao mình bị bắt. Tất cả đều nói chúng tôi xâm chiếm Âu châu và bắt người
một cách may rủi, vô cớ. Anh lầm rồi. Mỗi lần bắt ai đều đã theo đúng Sắc
lệnh ban hành.
Traian mỉm cười. Viên sĩ quan nhìn thấy, nói tiếp:
- “Anh muốn nói luật lệ chúng tôi không phù hợp với nguyên lý pháp luật.
Không ngày nào tôi khỏi nghe câu trách móc này. Tất cả các anh ai cũng
viện cớ chỗ thiếu giá trị căn bản pháp lý về sự bắt bớ các anh, các anh thật
đáng buồn cười. Thứ nhứt, mỗi nước đều có quyền lập luật lệ riêng, thích
ứng cho nước đó tuân theo. Những luật lệ của chúng tôi, có hiệu lực trong
xứ chúng tôi. Thứ nhì, pháp luật không có nguyên tắc vĩnh cửu bất di dịch.
Công lý do người bày ra, và không có gì của người mà vĩnh viễn được hết.
Đại để, đạo luật nào cũng có giá trị tương đương với một đạo luật khác. Và
tất cả đạo luật đều có thể vừa tạm thời vừa vĩnh cửu. Kẻ nào chủ trương
nghịch lại chỉ làm cho tự mình lầm lạc mà thôi!
Theo luật lệ hiện hành tại vùng Mỹ chiếm đóng, thì anh bị bắt vì anh là
công chức của một nước nghịch. Luật ấn định như vậy.
Vợ anh bị bắt cũng chiếu theo luật ấy, do điều khoản định rằng vợ công
chức cao cấp của nước nghịch đương nhiên bị bắt. Cha anh cũng vậy, ông
đương nhiên bị bắt vì là công chức nước nghịch.
Tôi nhìn nhận như thế là gắt gao với anh. Nhưng đó là luật định. Suốt thời
gian lịch sử, luật pháp nào cũng nghiêm khắc cả. Không lẽ anh lại biểu tôi
phải hỏi anh mỗi khi thiết lập luật lệ nước tôi sao!”.
Traian đứng dậy, muốn đi ra. Lúc khởi sự viết quyển tiểu thuyết, chàng đã
chắc chắn, giai đoạn mà con người bị luật lệ cấm không được sống theo đời
