Traian nói:
- Tại sao Ba nói chi chuyện ấy? Ba nên nằm nghỉ cho khỏe là hơn.
- “Con nói có lý, nhưng Cha cần tỏ ít lời với con. Traian con à, con nên biết
rằng: ‘Cuộc đời chẳng bao giờ có tôn chỉ khách quan, trừ phi sự chết mới
có mục đích khách quan. Tôn chỉ thiết thực và chân chính nào cũng vẫn
chủ quan’.
Xã hội kỹ thuật Tây phương lại muốn hiến cho đời người một tôn chỉ khách
quan. Nhưng đó chỉ là phương tiện hay nhứt để dễ tiêu diệt đời người. Họ
đã thâu hẹp đời người thành một bảng thống kê. Nhưng mỗi thống kê đều
bỏ sót lại một trường hợp đặc biệt duy nhứt. Và nhân loại càng tiến hóa thì
chính cái đặc tính duy nhứt của mỗi cá nhân và mỗi trường hợp đặc biệt lại
càng đáng kể hơn.
Cái xã hội kỹ thuật tiến triển theo một hướng ngược chiều: nó bao gồm và
nhứt luật tất cả, nó nhứt ban hóa tất cả. ‘Và càng muốn nhứt ban hóa, và
càng tìm kiếm, càng sắp xếp tất cả giá trị vào trong cái chỗ toàn nhứt thể
mà nhân tính Tây phương đã mất hết ý thức về những giá trị của bản vị,
nghĩa là, của đời sống cá nhân. Do đó, cái họa tập sản nảy sanh, dầu hiểu
theo lối Nga, hoặc hiểu theo lối Mỹ, cũng thế’ [1].
Và cũng chính tại vì đó mà chúng ta có thể tin chắc rằng cái Xã hội kỹ
thuật ấy sẽ sụp đổ. Vả lại, chính con, con cũng nói đến nó, trong một buổi
tối, tại làng Fântâna. Cái Xã hội kỹ thuật Tây phương không còn hạp với
đời sống mỗi cá nhân. Nó bóp nghẹt con người đến chết, như đã chết ngộp,
mấy con thỏ bạch trong quyển tiểu thuyết của con. Chúng ta sẽ chết ngộp
trong bầu không khí đầy chất độc của Xã hội ấy, một xã hội chỉ có những
tên Nô lệ kỹ thuật, những máy móc và những “Công dân” sống được mà
thôi, đúng như con muốn viết trong sách con. Loài người, như thế, sẽ phạm
tội nặng và sẽ đắc tội với Chúa Trời.
