giọng nói đó.
Traian đáp:
- Tôi không rời khỏi chỗ này. Có phải vì tôi đau đâu, mà vì các người sợ tôi
ở đây thì sẽ gây mối ác bình của báo chí, nên mới dời tôi ra khỏi trại đó
thôi. Nhưng các người không ém nhẹm được. Mấy người cho rằng tôi chết
mau quá hay sao? Cả hai chục ngàn thây ở trại giam này không làm bận
lòng các người. Mấy tù nhân khác chết êm thấm hơn. Và khi chết êm thấm
như vậy, thì không gây chuyện lôi thôi. Họ không gây rắc rối, vì chết lần
mòn và chắc chắn. Tại sao mấy người không chở họ vô nhà thương như tôi
vậy?
Hai y tá khiêng bổng Traian để lên cáng, như một món đồ. Moritz nắm chặt
hai tay, nghiến răng. Anh muốn binh vực Traian, nhưng thấy thua trước,
nên đành chịu. Traian nói:
- Nhơn danh cho thuyết bất chính để làm một việc phải là một trọng tội!
Bác sĩ làm như không nghe, bảo y tá:
- Thôi ta đi!
Hai y tá khiêng cáng ra khỏi lều. Bọn tù đứng dang ra để tránh đường.
Không ai ngủ hết, và cả thảy đều im lặng. Giống cảnh im lặng báo hiệu cái
chết! Tất cả đều hiểu rằng có việc nghiêm trọng xảy ra. Nhưng không ai
biết gọi đúng là việc gì.
Trời sáng trăng. Moritz đi theo sau cáng, đầu cúi xuống, như đưa đám tang.
Anh ôm quần áo, giày, mắt kiếng và ống điếu của Traian. nước mắt anh
tuôn trào. Nhưng anh trực nhớ người nằm trên cáng, bạn anh, vẫn còn sống.
Tới cửa nhà thương. Moritz bị cấm không được vô. Xã trưởng Schmidt nói:
