- Xin vui lòng?
Traian cầm điếu thuốc. Rồi chàng hỏi:
- Ông Trung úy có khi nào cảm tưởng rằng chúng ta là khán giả ương
ngạnh còn ở lì trong rạp sau khi vãn hát rồi hay không? Nhưng sự ương
ngạnh ấy không ích gì. Rồi khán giả cũng bị đuổi ra hết. Tất cả, cho đến
người chót. Rạp hát cần phải thông thoáng khí; ghế đẳng xếp lại, để chốc
lát khai diễn lớp tuồng mới. Mặt địa cầu cần có thoáng khí. Lịch sử tiếp tục
diễn trò. Hôm qua yết bảng tuồng “Đơn Thỉnh nguyện”. “Đơn Thỉnh
nguyện” là những tiếng van lơn của con người cầu xin mấy “Công dân Văn
phòng” để yên cho họ sống. Nhưng đơn của Người bị xử tử hình xin ân xá
lại bị bác bỏ. Vả lại, đơn ấy cũng không được đọc tới. Lớp tuồng này không
có kết quả tốt đẹp, vì nó không có đoạn Chung cuộc hạnh phúc. Ngày mai
sẽ diễn một tổng kết, nhan là “Vũ khúc cơ khí”, một tuồng không có người
đóng kịch. Toàn là người máy, cơ khí và công nhân không có mặt mày. Tôi
không còn sống để xem tuồng mới, vì diễn quá trễ. Nhưng ông sẽ có ghế
dành riêng cho ông. Song chỉ dành riêng cho những buổi diễn đầu. Ông đi
xem đi, và chúc ông được vui thích! Ông nên nhớ, ghế chỉ dành riêng cho
ông xem diễn mấy buổi đầu mùa hát thôi nhé!
Traian để điếu thuốc cháy trong dĩa tàn thuốc trên bàn của Trung úy
Jacobson và ra khỏi phòng.
(163)
Traian gặp Moritz gần cửa trại giam. Anh rất buồn, và khi thấy Traian, anh
khóc òa, hỏi:
- Phải ông Traian đó không? Tôi tưởng không thấy được ông nữa.
- Rồi anh có tiếc thương tôi chăng?
Moritz siết tay Traian nói:
