đựng một nguyên lý thù nghịch với xã hội. Không bao giờ tập tục chịu uốn
mình theo các thể chế và luật pháp: bao giờ tình yêu cũng được khẳng định
chống lại chúng.
Dưới gương mặt nhục cảm, ở Hy Lạp và La Mã, tình yêu dành cho các
chàng trai hay các danh kỹ; vừa nhục thể vừa thuần khiết, tình yêu phong
nhã bao giờ cũng dành cho vợ một người khác. Tristan
là bản sử thi về
ngoại tình. Thời kỳ tạo lập trở lại, xung quanh 1900, huyền thoại về phụ nữ,
là thời kỳ ngoại tình trở thành đề tài của toàn bộ nền văn học. Một số nhà
văn, như Bernstein
cố đưa lại vào hôn nhân tình dục và tình yêu để bảo
vệ lần cuối cùng các thể chế tư sản. Nhưng chân lý được thể hiện rõ hơn
trong Người tình của Porto Riche
, chứng minh hai thứ giá trị ấy không
thể hoà hợp với nhau. Ngoại tình chỉ có thể biến đi với bản thân hôn nhân.
Vì có thể nói mục đích của hôn nhân là làm cho đàn ông miễn dịch
(immuniser) chống lại vợ mình; nhưng đối với anh ta, những người đàn bà
khác vẫn có sức cuốn hút đến choáng ngợp; anh ta sẽ quay về phía họ. Phụ
nữ biến mình thành những người đồng loã. Vì họ phản kháng một trật tự
muốn tước đoạt hết mọi vũ khí của họ.
Muốn giành giật người phụ nữ của Tạo hoá, muốn làm cho họ trở thành
nô lệ của đàn ông bằng những điển lễ và khế ước, người ta nâng họ lên
phẩm giá một con người, người ta ban phát tự do cho họ. Nhưng chính tự
do là cái thoát khỏi mọi sự nô dịch; và nếu dành tự do cho một con người
vốn tiềm ẩn những thế lực hắc ám, thì nó trở nên nguy hiểm. Nó càng nguy
hiểm hơn khi người đàn ông dừng lại ở những biện pháp nửa vời, chấp
nhận phụ nữ vào trong thế giới đàn ông bằng cách biến họ thành người ở và
tước đoạt sự siêu nghiệm của họ. Thứ tự do người ta ban phát cho họ chỉ có
tác dụng tiêu cực, và bị họ ra sức khước từ. Phụ nữ chỉ trở nên tự do trong
khi trở nên người bị cầm tù; họ khước từ cái đặc quyền ấy của con người để
tìm thấy lại sức mạnh khách thể tự nhiên của mình. Ban ngày, họ đóng một
cách xảo trá vai trò người đầy tớ ngoan ngoãn, nhưng ban đêm biến thành
con mèo cái, thành con nai, rúc vào cái vỏ bọc ngư nữ hoặc cưỡi lên một
cây chổi, phi tới những cuộc nhảy múa ma quái. Thỉnh thoảng họ giở trò
