quyền lực tới đâu, người ta cũng chỉ nhận thức được qua những khái niệm
do ý thức của nam giới tạo nên. Trên thực tế, mọi thần tượng do người đàn
ông “nặn” ra, dù đáng sợ tới đâu, cũng đều tuỳ thuộc vào người đó, và vì
vậy, có thể bị người đó phá huỷ. Trong các xã hội nguyên thủy, sự tuỳ
thuộc này không được thừa nhận và đặt ra, nhưng tồn tại trực tiếp, tự thân;
và hễ người đàn ông có ý thức rõ hơn về bản thân mình, dám khẳng định
mình và chống đối, là sự tuỳ thuộc ấy dễ dàng trở thành gián tiếp. Thực ra,
ngay cả khi tự cảm thấy mình bị động, chịu tác động của mưa, của nắng,
tinh thần, ý chí của người đàn ông vẫn được khẳng định chống lại sự hỗn
độn và sự ngẫu nhiên của cuộc sống. Tổ tiên totem mà người đàn bà là hiện
thân về nhiều mặt, ít nhiều rõ ràng là nguyên lý nam, dưới cái tên gọi loài
vật hay cây cối. Người đàn bà vĩnh truyền cuộc sống thịt da, nhưng chỉ có
vai trò nuôi dưỡng, chứ không phải vai trò sáng tạo, duy trì đời sống của bộ
tộc bằng cách sinh con và cung cấp cái ăn, không có gì hơn; và chỉ là hiện
thân của mặt tĩnh của xã hội, thường xuyên khép kín. Còn người đàn ông
thì tiếp tục chiếm đoạt những chức năng mở rộng xã hội ra thiên nhiên và
ra toàn bộ tập thể loài người; những công việc duy nhất xứng đáng với họ,
là chiến tranh, săn bắn, đánh cá; họ chinh phục và sáp nhập vào bộ tộc
những con mồi xa lạ; chiến tranh, săn bắn và đánh cá thể hiện sự phát triển
của cuộc sống, mở rộng cuộc sống ra thế giới. Đàn ông luôn luôn là hiện
thân của hiện tượng siêu nghiệm. Họ chưa có phương tiện thực tiễn để hoàn
toàn chinh phục người Phụ nữ Đất (FemmeTerre), chưa dám chống lại,
nhưng đã muốn thoát ra khỏi. Theo ý chúng tôi, ý chí ấy là nguyên nhân
sâu xa của phong tục dị hôn (exogamie) rất phổ biến trong các xã hội mẫu
hệ. Dù đàn ông không biết vai trò của mình trong sinh con đẻ cái, hôn nhân
đối với họ vẫn có vai trò rất quan trọng: chính qua hôn nhân, họ đạt tới tư
cách người thành niên và do vậy được nhận một mảnh thế giới; qua người
mẹ, họ có quan hệ với thị tộc, với tổ tiên, và với tất cả những gì tạo nên
chính bản chất mình; nhưng trong tất cả các sức mạnh thế tục của mình: lao
động, hôn nhân, họ muốn vượt ra ngoài chu kỳ này, khẳng định sự siêu
nghiệm, chống lại sự nội tại, mở ra cho mình một tương lai khác quá khứ
để nhúng gốc rễ của mình vào trong đó.