ngăn cản họ đạt tới những đỉnh cao. Không có gì cản trở sự cất cánh của
một Catherine, hoàng hậu nước Nga, nhưng hàng nghìn hoàn cảnh liên kết
với nhau chống lại các nhà văn nữ. Ở AnhV. Woolf
nhận xét các nhà văn
nữ luôn luôn bị thù ghét. S.Johnson
so sánh họ với “một con chó đi trên
hai chân: như thế không thật hay, nhưng quả là kỳ lạ”. Người nghệ sĩ quan
tâm hơn ai hết tới dư luận; và phụ thuộc chặt chẽ vào dư luận: chỉ muốn
vượt qua dư luận không thôi, người phụ nữ nghệ sĩ cần có nghị lực biết
chừng nào; thông thường, họ kiệt sức trong cuộc đấu tranh này.
Cuối thế kỷ XVII, bà Winhilsea, một nhà nữ quý tộc, không có con, tìm
cách sáng tác. Một số đoạn trong tác phẩm tỏ rõ một tâm hồn nhạy cảm và
thơ mộng, nhưng bà khô héo dần trong hận thù, phẫn nộ và khiếp sợ:
Than ôi! một người đàn bà cầm bút
Bị xem ngay là một kẻ tự đắc tự phụ
Chẳng bao giờ mua chuộc nổi tội lỗi đâu!
Hầu như toàn bộ tác phẩm của bà biểu lộ thái độ phẫn nộ chống lại thân
phận người phụ nữ. Trường hợp nữ công tước de Newcastle
cũng tương
tự: cũng là một đại phu nhân, bà gây nên tai tiếng chỉ vì muốn cầm bút.
“Phụ nữ sống như loài gián hay loài cú mèo, họ chết như những con giun”,
bà viết một cách phẫn nộ. Bị chế giễu, bị lăng mạ, bà phải ẩn náu trong
dinh cơ, và mặc dù một tâm hồn nhân hậu, bà trở nên nửa điên nửa dại và
chỉ còn viết lách những chuyện vớ vẩn, kỳ cục.
Chỉ vào thế kỷ XVIII, một nhà nữ tư sản, bà Aphra Behn, sau khi chồng
qua đời, là sống bằng ngòi bút như một người đàn ông, và một số người
khác noi gương bà. Nhưng ngay ở cả thế kỷ XIX họ thường phải tự giấu
mình, và thậm chí không có lấy “một căn phòng riêng cho mình”, nghĩa là
không được hưởng một chút quyền độc lập về vật chất vốn là một trong
những điều kiện cần thiết cho tự do nội tâm.
Nhờ quá trình phát triển của đời sống phù hoa và mối quan hệ chặt chẽ
của nó với đời sống tinh thần, vị trí của phụ nữ Pháp có thuận lợi hơn chút
ít. Tuy vậy phần lớn dư luận vẫn thù địch với giới nhà văn nữ.
