186
con người, phụ nữ c ng tỏ ra tích cực, trầm tĩnh, có hiệu quả, và nghiêm
ngặt chẳng kh{c đ|n ông. Người ta lên án họ hèn hạ, s n sàng nằm dưới
chân chủ và hôn bàn tay vừa đ{nh m nh. Quá là nói chung, họ thiếu một
lòng kiêu hãnh đích thực. Nhưng không có chỗ dựa của nam giới thì phụ
nữ có thể l|m g trong l c đ|n ông vừa l| phương tiện duy nhất vừa là lý
do duy nhất của cuộc sống của họ? Họ bắt buộc phải nhận mọi sự nhục
nhã. Người nô lệ không thể có ý thức về “nhân phẩm”: thoát khỏi cảnh
nhục nhã đã l| khó lắm rồi. Cuối cùng, nếu họ có “tầm thường”, có “ru rú
trong nhà”, có thực dụng một cách thấp kém, thì chỉ v người ta bắt buộc
họ dành cả cuộc đời để nấu nướng, dọn dẹp: như thế, họ lấy đ}u ra c{i ý
thức về sự cao cả? Họ buộc phải lặp lại cuộc sống một c{ch đơn điệu trong
tính cách ng u nhiên và nhân tạo của nó dĩ nhiên bản thân họ phải lặp lại,
phải bắt đầu trở lại, mà không bao giờ sáng tạo;, dĩ nhiên l| đối với họ, thời
gian như quay tròn m| không d n tới đ}u hết. Họ bận rộn mà không bao
giờ l|m gì hết; vì vậy, họ tự tha hoá mình trong cái mình có. Vì phụ thuộc
vào sự vật, hệ quả của một sự phụ thuộc bị đ|n ông {p đặt, họ buộc phải
tiết kiệm một cách thận trọng, phải hà tiện. Cuộc đời họ không hướng về
mục đích họ chỉ lo sản xuất hay duy trì những vật vốn bao giờ c ng chỉ là
phương tiện: thực phẩm, quần áo, nhà cửa; đó là thứ trung gian không chủ
yếu giữa cuộc sống loài vật và cuộc đời tự do. Giá trị duy nhất gắn liền với
phương tiện không chủ yếu, là sự hữu ích. Người nội trợ sống ở cấp độ cái
hữu ích, và bản thân họ chỉ hài lòng với mình khi có ích cho người thân.
Nhưng không một con người nào có thể thỏa mãn với một vai trò thứ
yếu: họ biến ngay lập tức phương tiện thành mục đích - như người ta nhận
thấy ở các nhà hoạt động chính trị v| trước mắt họ, giá trị của phương tiện
trở thành giá tri tuyệt đối. Bởi thế, trên bầu trời của người nội trợ, lợi ích có
vị trí cao hơn ch}n lý, cao hơn c{i đẹp, cái tự do; và họ hình dung toàn bộ
v trụ theo vi n cảnh ấy vốn là vi n cảnh của riêng họ; v| c ng chính v
vậy họ áp dụng thuyết trung dung của Aristote. Làm sao có thể tìm thấy ở
