19
đ|n ông chỉ cho hôn nhân của họ nhằm mục đích sinh đẻ và sở hữu đối với
con c{i; nhưng sự sinh đẻ c ng như quyền sở hưu đều không mang lại
hạnh phúc. Nhưng Balzac đổi giọng một c{ch đột ngột: Tình yêu là sự hoà
hợp giữa nhu cầu và tình cảm; hạnh phúc trong hôn nhân là kết quả một
sự đồng t nh đồng điệu hoàn toàn về tâm hồn giữa hai vợ chồng. Vì vậy;
muốn có hạnh ph c, người đ|n ông phải tuân thủ một số quy tắc về danh
dự và sự tế nhị. Sau khi hưởng lợi thế của quy tắc xã hội thừa nhận nhu
cầu, họ phải tuân theo những quy tắc huyền bí của thiên nhiên vốn làm
nảy nở tình cảm. Nếu muốn có hạnh ph c được yêu, thì họ phải yêu chân
th|nh không có g cưỡng lại một niềm say đắm đích thực. Nhưng say đắm,
tức l| luôn luôn ham muốn. Người ta có thể luôn luôn ham muốn vợ mình
không? - Có. V| trên cơ số nay, Balzac trình bày khoa học về hôn nhân.
Nhưng người ta sớm nhận ra rằng vấn đề đối với người chồng, không phải
l| được yêu thương, mà là không bị phản bội: anh ta sẽ không ngần ngại áp
đặt cho vợ một chế độ làm họ bạc nhược đi, từ chối mọi tr nh độ văn hoá
đối với họ, làm họ mụ m m đi với mục đích duy nhất là bảo tồn danh dự
của mình. Đ}y có còn là vấn đề tình yêu nữa không? Nếu muốn cho rằng
những quan niệm mơ hồ và lỗi thời nay có chút ý nghĩa, th h nh như đ|n
ông có quyền lựa chọn một người vợ để thỏa mãn nhu cầu của mình trong
tính khái quát của chúng, một sự khái quát bảo đảm lòng chung thuỷ; và
về sau, khơi dậy tình yêu của vợ bằng một số thủ thuật. Nhưng anh ta có
quả thật say mê nếu lấy vợ để được quyền sở hữu, để có người nối dõi?
Còn nếu không say mê, thì l|m sao có thể tạo nên một niềm say mê ngược
lại? Và có quả thật Balzac không biết rằng nếu một tình yêu không được
chia sẻ, thì chẳng những không thể mảy may cám dỗ, mà trái lại, chỉ làm
người ta khó chịu và kinh tởm? Người ta thấy rõ ác ý của tác giả trong
cuốn Hồi ký của đôi vợ chồng trẻ (Mémoires de deux jeunes mariés), tiểu
thuyết bằng thư v| có luận đề. Louise de Chaulieu muốn xây dựng hôn
nhân trên cơ sở t nh yêu. Do qu{ say đắm, nàng giết chết người chồng thứ
