288
sĩ bảo tôi, vào thời kỳ còn tổ chức thi môn triết chung cho nam l n nử:
“Bọn con trai có thể thi đỗ trong một hay hai năm; con ch ng em, thì chí ít
c ng phải bốn năm. “Một cô kh{c, khi được yêu cầu đọc một công trình
của Kant, thì nói: “Cuốn sách ấy khó quá: nó là sách cho học sinh Đại học
sư phạm!” Các cô nữ sinh h nh như h nh dung phụ nữ có thể dự kỳ thi với
mức yêu cầu được hạ thấp; và như thế chịu thua ngay từ đầu, thực sự
nhường cho đ|n ông mọi cơ hội thành công. Do chủ nghĩa thất bại ấy,; phụ
nữ d dàng bằng lòng với một sự thành công tầm thường; họ không dám
nhắm. cao. Tiếp cận nghề nghiệp với một quá tr nh đ|o tạo nông cạn, họ
rất sớm giới hạn tham vọng của m nh. Thông thường họ cho tự mình kiếm
lấy cuộc sống c ng'đã l| một ưu điểm khá lớn. Nhẽ ra họ có thể như biết
bao người khác, giao phó số phận của mình cho một người đ|n ông. Muốn
tiếp tục có quyền độc lập, họ cần có một sự nỗ lực mà họ lấy làm kiêu hãnh
nhưng l|m họ kiệt sức. Mỗi khi chọn làm một việc g đ}y, họ nghĩ thế l| đã
đủ. Họ cho: “Như thế l| đã tốt lắm rồi đối với phụ nữ”. Một phụ nữ làm
một nghề nghiệp kh{c thường, nói: “Giá l| đ|n ông, th tôi cầm thấy mình
phải tiến lên hàng đầu; nhưng tôi l| người phụ nữ duy nhất ở Pháp giữ
một vị trí như vậy: như thế l| đủ đối với tôi. “Thái độ khiêm nhường ấy là
thận trọng. Phụ nữ sợ thất bại nếu tìm cách tiến xa hơn. Phải nói rằng họ
khó chịu-một c{ch chính đ{ng-với ý nghĩ người ta không tin tưởng mình.
Một c{ch kh{i qu{t, đẳng cấp lớp trên thù ghét những người hãnh tiến của
đẳng cấp lớp dưới: người Da trắng không để cho người Da đen kh{m bệnh;
bệnh nh}n nam không để cho thầy thuốc nữ khám trị. Nhưng th}m nhuần
ý thức về sự thấp kém đặc trưng của m nh v| thường căm thù người đã
chiến thắng số phận, những người thuộc đẳng cấp lớp dưới c ng muốn
quav về những người chủ. Đặc biết là phần lớn phụ nữ, vốn quen sùng bái
đ|n ông, kh{t khao tìm kiếm họ ở người thầy thuốc, vị luật sư, vị trưởng
phòng,v.v...Đ|n ông c ng như đ|n b| không muốn ở dưới quyền một phụ
nữ. Cấp trên, dù có quý mến bà ta, v n có ch t th{i độ hạ cố. Là phụ nữ,
