294
muốn tự thể hiện mình, chỉ cần mình như thế nào thì tỏ rõ như thế ấy.
Thay vì xây dựng công trình của mình bằng lao động nghiêm túc, họ dựa
vào tính tự phát của bản thân. Đối với họ, viết văn hay cười nụ chỉ là một:
họ thử cơ may, còn th|nh công có thể đến hay không. Tin chắc vào bản
thân, họ những tưởng cuốn sách hay bức tranh sẽ thành công mà không
cần nỗ lực. Rụt rè, họ chán nản trước lời phê phán nhẹ nhàng nhất. Họ
không biết rằng nhầm l n có thể mở ra con đường tiến bộ, v| cho đó l| một
tai họa vô phương cứu chữa, chẳng khác nào một quá tr nh đ|o tạo sai lầm.
Vì vậy, họ thường tỏ ra bực dọc một cách tai hại: họ chỉ thừa nhận thiếu sót
trong bực dọc và chán nản, chứ không từ đó r t ra những bài học bổ ích.
Tiếc rằng tính tự phát không phải là một hiện tượng giản đơn c{i nghịch lý
của lối sáo mòn - như Paulhan
129
lý giải trong Những bông hoa xứ Tarbes
(Les Fleurs de Tarbes) - là ở chỗ nó thường l n lộn làm một với việc thể
hiện tức thì cảm giác chủ quan. Chính v|o l c nghĩ m nh l| người độc đ{o
nhất khi giới thiệu hình ảnh đến với m nh, người phụ nữ, thực ra, chỉ tái
tạo lại một bản sao nhàm chán. Nếu người ta bảo họ, họ sẽ kinh ngạc, giận
dỗi và quẳng b t đi. Họ không hiểu rằng công ch ng đọc sách với cặp mắt
v| tư duy của riêng người ta và một định ngữ hoàn toàn mới có thể khơi
dậy trong ký ức độc giả vô số kỷ niệm c . Dĩ nhiên, biết tìm thấy trong bản
thân mình những cảm giác hết sức sống động để đưa ch ng lẽn bề mặt của
ngôn ngữ là một t|i năng đ{ng quý - người ta khâm phục ở Colette một
tính bột phát chưa từng thấy ở một nh| văn nam giới nào - nhưng ở b|, đó
là một sự bột ph{t có suy nghĩ - mặc dù hai từ ấy tưởng như chống chọi l n
nhau: b| khước tự những hình ảnh này và chỉ chấp nhận những hình ảnh
khác một cách có ý thức. Thay vì nắm bắt từ ngữ như một mối quan hệ
giữa người nay với người kh{c, như lời kêu gọi người kh{c, người tài tử
cho đó là sự bộc lộ trực tiếp cảm xúc bản thân. Họ nghĩ chọn lựa, xoá bỏ,
tức. là phu nhận một phần bản thân mình. Họ không muốn hy sinh gì hết,
129
Nhà văn hiện đại Pháp.
