74
quáng - chế gi u cả Pierre l n Natacha. Rõ ràng, một người đ|n ông có thể,
theo ý kiến những người đ|n ông kh{c, l| một c{i tượng đất sét, chứ không
phải một vị thần đích thực: thờ phụng anh ta, người ta sẽ mất mạng chứ
không phải được cứu mạng. Biết thế n|o được? Các yêu sách của đ|n ông
chống đối l n nhau; quyền lực không còn tác dụng, v| người vợ phải phán
xét, phải phê bình, chứ không thể chỉ là một tiếng vâng ngoan ngoãn. Vả
lại, sẽ chỉ là hạ thấp họ nếu {p đặt cho họ những nguyên tắc, những giá trị
mà họ không tán thanh bằng một cử chỉ tự do nào. Họ chỉ có thể đồng tình
với tư tưởng của chồng qua một sự đ{nh gi{ độc lập; con những gì xa lạ
đối với họ thì họ không thể chấp nhận c ng như không thể phản bác; họ
không thể vay mượn người khác lý do tồn tại của chính bản thân mình. Đối
lập triệt để nhất với huyền thoại Pierre-Natacha, là cặp vợ chồng Léon-
Sophie. Sophie ghét bỏ chồng, thấy chồng thật “khó chịu”; chồng phản bội
vợ và có quan hệ với tât cả các cô gái nông thôn trong vùng; vợ thì ghen
tuông và buồn bã, trải qua vô số lần thai nghén trong trạng thái d bị kích
động, và con cái không khoả lấp nổi cái trống rỗng trong tim n|ng c ng
như c{i trống rỗng của ngày th{ng. Đối với vợ, gia đ nh là một bãi sa mạc
khô cằn, còn đối với chồng, là một chốn địa ngục. Và kết thúc tất cả những
thứ đó l| một bà già loạn thần kinh nằm ngủ hầu như trần truồng trong
đêm tối ẩm ướt giữa rừng, và một ông già bị săn đuổi bỏ trốn, cuối cùng
phủ nhận sự “gắn bó” của cả một cuộc đời. Dĩ nhiên trường hợp Tolstoi là
trường hợp cá biệt. Có vô số gia đ nh “ổn thỏa”, nghĩa l| vợ chồng đi tới
một sự thỏa hiệp. Họ sống với nhau, không quá hành hạ nhau v| c ng
không quá dối tr{ nhau. Nhưng có một tai họa ít khi họ thoát khỏi đó l|
phiền não. Dù chồng có thể biến vợ thành một tiếng vang của chính bản
thân mình, hay mỗi người co mình lại trong v trụ riêng của mình, thì sau
vài tháng hoặc v|i năm, họ c ng không còn có g để nói với nhau nữa. Vợ
chồng là một cộng đồng tuy c{c th|nh viên đã đ{nh mất quyền tự chủ của
m nh nhưng v n không thoát khỏi cô đơn. Thay v duy tr với nhau một
