thấy là một ốc đảo xanh rờn, thì đến ngày mai chỉ còn là một vùng hoang
vu tang tóc. Dẫu có nước trường sinh cũng không làm cho người đàn bà có
sinh khí lên được và họ sẽ quay đôi môi khô héo với hai mắt đờ đẫn đi khỏi
nơi mà hôm qua còn làm cho họ mừng rỡ... Chỉ có mỗi đức tin sinh động là
nguồn không thể khô cạn được và sẽ lan truyền thành một đại dương rộng
lớn. Ngài đừng dẫn dắt người đàn bà bất hạnh kia ra khỏi nguồn hạnh phúc
lớn lao đó. Bà ta đã bước trên con đường của mình và cần phải đi đến cùng.
— Thưa cha! Chỉ khi nào con người muốn che đậy sự thật thì người ta
mới dùng đến lời lẽ ví von bóng gió mà thôi. Chính vì vậy mà tôi không ưa
chuộng chúng. Tôi muốn nói chuyện thẳng thắn và chân thật: bà Me-nen-
đô đối với ngài chỉ là một phương tiện. Còn bé I-ren tội nghiệp lại là vật hy
sinh cũng như ngài, rồi sẽ trở thành phương tiện và vật hy sinh của Nun-ke
thôi.
— Đã hai lần ngài nhắc đến ông ta. Tôi có thể hỏi là tại sao cái quan
hệ giữa tôi và Nun-ke lại được ngài chú ý không ? Ngài là cấp dưới của ông
ta và sư nghiệp của ông ta cũng chính là sự nghiệp của ngài. Nếu chỉ vì lý
do cá nhân thúc đẩy mà ngài xúc phạm đến các qui tắc chung của danh dự
lúc nào cũng liên kết các chiến sĩ đấu tranh cho một mục đích chung thì
thật là lạ.
— Cha An-tô-ni-ô đang trốn tránh cuộc nói chuyện thẳng thắn. Như
vậy càng có hại thêm cho ngài thôi. Bởi vì điều tôi nói không phải chỉ quan
hệ trực tiếp đến Ac-net và bé I-ren mà trước tiên là đến quyền lời trực tiếp
của ngài. Vậy ta hãy quên những điều đã nói đi, nếu ngài muốn thế. Để trở
lại câu chuyện cũ... Ngài bảo là ở đầu thế kỷ thứ XVIII những người đại
diện được bầu theo những sắc lệnh riêng, nhưng cuộc sống chiến đấu vô
cung anh dũng và tàn khốc của dân Ca-tô-dô-ni-a với kẻ thù đã ngăn ngừa
được điều ấy. Nếu tôi không lầm thì trận bao vây Bác-xê-lô-na đã kéo dài
gần một năm và chính nhân dân đã tự tay đốt nhà và quăng mình vào lửa để
khỏi lọt vào tay kẻ thù phải không?
