GIỮA TRONG XANH - Trang 193

như dân làng, làm rồi đợi, thui, cúng chia, chia ruột, chia lòng, chia thịt,
mất cả tiếng đồng hồ, mình cũng phải ngả tay đỡ thịt chia.
Ngày ngày tôi nói với Nhuôn về đất nước, về Mỹ — Diệm, về Đảng. Em là
thanh niên, cuộc đời này là của em, em phải tự mình làm cho đời mình
được sung sường, đất nước còn không được tự do, có cái nhà không được
ở, cái vườn không được trồng, nay nó đòi dồn, mai nó đòi dồn, sung sướng
làm sao được. Trong làng, những em nào một bụng với em? Anh nói cái gì,
em nói lại với bạn được không? Một hôm, Nhuôn thay bố, cuộn giấy đi
đêm ba tiếng đồng hồ, sáng sáng thỏ thẻ nói với tôi:
— Chu cha! Không có cách mạng chắc tôi không đi được đâu! Sợ quá sợ
chừng! Chân run quá đi không muốn được.
Nhưng Nhuôn vẫn đi được. Nhuôn kết với Đuôn, Đuôn kết với Moan... tôi
dìu các em đi từng bước. Đây là lứa thanh niên mới lớn, lòng ruột thẳng
băng, nghe thấm thía được lẽ phải thì ai nói ngược không thèm nghe đâu.
Tôi phát ủy từng thành tích nhỏ của họ, tập dượt kết nạp họ vào cơ sở, lập
ban cán sự làng Côn Dơn bên cạnh, rồi làng Nước Ru bên cạnh nữa. Trên
cái bản đồ của chúng tôi, nhưng tôi chưa tô kéo thành một vệt đỏ ở vùng
chân đèo này song mỗi lần nhìn lên vùng này, chúng tôi cứ nghĩ đến một
quả dưa hấu, loại dưa hấu rất nhiều ở vùng này đấy, nó bề ngoài thì xanh
mà bên trong lòng đỏ thắm. Đồng bào hỏi ban cán sự hầu hết mọi việc,
những việc nào không nghĩ được ban cán sự lên cơ quan hỏi tôi. Thằng
Quới gọi xuống vật trâu cho bà con ăn, có đi không? Tại sao nó vật trâu
cho mình ăn vầy hè? — Nó mừng quốc gia “thắng”. Việt Minh “thua”,
nhân dịp nó bàn việc lập chính quyền ở vùng này đó mà. — Vậy có đi
không? — Đi. Anh này phát biểu, anh này phát biểu, phát biểu thế này...”
— Chu cha, thằng Nghĩa, nó ở rừng núi mà cái tai rất khôn giỏi, nó nói
đúng hết, nó bày cho mình đấu tranh.
Vụ địch sát hại Bá Lớ làm tôi trở nên có uy tín tuyệt đối, uy tín của một bậc
tiên tri. Tôi đề nghị ban cán sự làng tổ chức một cuộc mít tinh, để Vần và
Nhuôn kể lại những ngày từ khi Bá Lớ lên quận. Khi Nhuôn nói lại những
lời trăn trối của Bá Lớ thì cả làng nổi lên khóc òa. Chúng ta giờ sống làm
sao đây, đi con đường nào? Câu hỏi chúng tôi ở miền Nam liên tục đặt ra