Thú vật chịu nắng không nổi chết lần chết mòn hết, trẻ nít đau một
giây chết một giờ chạy thuốc không kịp. Cho đến hết tháng 8 rồi mà trời
cũng không đổ mưa, « tàn sa » ngày đêm vẫn rơi xuống, đến đổi mọi người
đều chui rúc trong nhà, không dám ra đường sợ thứ này sa vào mắt không
thấy đường, gây thành bịnh bất thường khó cứu chữa được. Dân chúng lâm
vào cảnh quá bi thương, thống khổ thật là một thiên tai chưa từng xảy ra
trong những thế kỷ gần đây.
Đứng trước cảnh nắng lửa mưa dầu đồng khô cỏ cháy. Các vị cao niên
và hương chức trong làng đến mở cửa đình đánh trống dộng chuông, khấn
vái thần linh gia hộ, ăn chay nằm đất để cầu trời mưa xuống, dân chúng tụ-
họp khắp nẻo đường đi từng đoàn, bơi thuyền trên cạn để cầu phong đảo võ.
Cũng nên lưu ý trong năm bạch đồng, nước sông không lớn, không
ròng, bình bình và trong xanh như nước biển, từ tháng 6 đến tháng 10 ao hồ
khô cạn. Nước lúc đó thật là một điều nan giải, người ta phải nấu cơm bằng
nước mặn, ấy thế mà cũng không đủ nước ngọt để uống cho đã khát.
Dân chúng liên tục cả năm 10 bữa nửa tháng để cầu mưa, bắt đầu bằng
cuộc chèo thuyền trên cạn. Mỗi người một chiếc dầm đi hai hàng bên chiếc
thuyền được nhiều người khiêng, sau đó có lân múa, có ông địa dẫn đầu
cầm quạt chỉ lên trời quạt xuống. Mọi người đi hai bên thuyền lấy mái dầm
bơi đồng loạt, hò hát những câu :
Lạy trời mưa xuống…
Lấy nước dân uống.
Lấy ruộng dân cày
Lấy nồi nấu cơm
Lấy rơm đun bếp !
Lạy trời lạy trời…
Đoàn người chèo thuyền cầu phong đảo vũ từ làng này qua làng khác.
Tiếng hò hát của họ làm vang dội cả một khung trời.
