Chúng tôi ngồi trên hàng hiên nhà anh ở Addis Ababa. Trước
mặt chúng tôi là khu vườn có tường cao bao quanh. Hoa giấy
sum suê, hồng rực, hoa liên kiều vàng chói mọc quanh bồn
phun nước đang rì rào nhè nhẹ. Những nơi Teferi vừa nhắc đến
nằm cách đây chừng vài trăm cây số. Đó là các tỉnh nơi người
dân chết đói hàng loạt. Ở đây, trên hàng hiên này (mùi thịt
nướng từ nhà bếp đang bay ra), người ta hoàn toàn không thể
tưởng tượng ra được cảnh ấy. Mà phải hiểu “chết hàng loạt” là
thế nào đây? Con người luôn chết một mình, khoảnh khắc chết
luôn là khoảnh khắc cô đơn nhất trong cuộc đời anh ta. “Chết
hàng loạt” nghĩa là một người nào đấy đang chết cô đơn, song
cùng lúc đó, có một người khác đang chết, cũng cô đơn. Và một
người khác nữa, cô đơn ngang như thế. Chỉ do hoàn cảnh ngẫu
nhiên - thường là không như mong muốn của họ - mỗi người
khi cô đơn trải nghiệm khoảnh khắc chết duy nhất của riêng
mình lại ở gần nhiều người khác cũng đang chết trong thời
điểm ấy.
Khi đó là giữa thập niên bảy mươi. Châu Phi vừa bước vào hai
thập niên đen tối nhất của mình. Nội chiến, nổi dậy, đảo chính,
tàn sát và cùng với chúng là nạn đói mà hàng triệu người dân
sống ở vùng Sahel (Tây Phi) và ở Đông Phi (nhất là ở Sudan,
Chad, Ethiopia và Somalia) bắt đầu phải chịu - đó là một vài biểu
hiện của cơn khủng hoảng. Thời đại của những năm năm mươi
và sáu mươi với bao lời hứa hẹn và hy vọng đã kết thúc. Trong
thời gian ấy, phần lớn các nước trong châu lục đã tự giải phóng
khỏi chủ nghĩa thực dân và bắt đầu cuộc sống của một quốc gia
độc lập. Thời đó, trên thế giới, trong các môn khoa học chính trị
và kinh tế thống trị quan điểm rằng tự do sẽ tự động mang đến
phồn vinh, tự do sẽ ngay lập tức biến những vùng nghèo khổ
xưa kia thành xứ sở đầy sữa và mật ong tuôn chảy. Các nhà
thông thái vĩ đại nhất thời đó đã khăng khăng như vậy và
