Amin
Tôi từng có ý định viết một quyển sách về Amin, bởi hắn là
minh họa sặc sỡ nhất cho mối tương quan giữa tội ác và văn hóa
thấp. Tôi đã đến Uganda nhiều lần, nhìn thấy Amin không ít.
Tôi có một tủ sách nhỏ về hắn và hàng chồng ghi chép riêng của
tôi. Hắn là tên độc tài được biết đến nhiều nhất trong lịch sử
hiện đại châu Phi và là một trong những người nổi tiếng nhất
trên thế giới thế kỷ XX.
Amin xuất thân từ một cộng đồng nhỏ mang tên Kakwa, lãnh
thổ của họ bị ba nước phân chia: Sudan, Uganda và Zaire. Người
Kakwa không biết mình thuộc nước nào, họ cũng chẳng quan
tâm, vì họ bận lòng chuyện khác: làm thế nào sống sót qua được
cái nghèo và nạn đói, vốn là đặc điểm của chốn hẻo lánh này ở
châu Phi, nơi không có đường sá, không đô thị, không điện,
không đất đai trồng cấy được. Ai có chút ý tưởng, chút khôn
ngoan và may mắn, người đó sẽ bỏ nơi này mà đi càng xa càng
tốt. Nhưng không phải đi về đâu cũng tốt. Người đi về hướng
Tây sẽ gặp một số phận còn hẩm hiu hơn, bởi anh ta sẽ rơi vào
khu rừng sâu rậm rạp nhất Zaire. Đi về hướng Bắc cũng thất
sách, vì sẽ gặp vùng ngưỡng sa mạc Sahara đầy cát và đá. Chỉ
duy nhất hướng Nam là mở ra cơ hội: người Kakwa sẽ tìm thấy ở
đó đất đai màu mỡ miền Trung Uganda - khu vườn sum suê tươi
đẹp của châu Phi.
Đó cũng chính là nơi sau khi sinh con trai, mẹ Amin đã đến,
địu trên lưng đứa trẻ sơ sinh. Bà đến Jinja - thành phố (đúng ra
là thị trấn) lớn thứ hai Uganda, sau Kampala. Như hàng nghìn
người khác thời ấy (ngày nay đã là hàng triệu hàng triệu người),
bà đến thành phố với hy vọng sẽ sống được ở đây, hy vọng mọi
