của con người, người Buganda ăn mặc tinh tươm và cẩn thận,
che kín đến cổ tay và mắt cá chân.
Apollo nói tình hình bây giờ tốt vì nội chiến đã kết thúc, song
không ổn vì giá cà phê hạ (đó là những năm chín mươi), mà họ
thì trồng cà phê và sống nhờ nó. Không ai muốn mua cà phê,
không ai đến lấy nó. Cà phê hỏng, cây cà phê mọc dại, còn người
dân thì không có tiền. Anh thở dài rồi thận trọng đưa bàn là qua
các miếng vá và đường may, như người thủy thủ lái con thuyền
của mình giữa các mỏm đá phản trắc.
Trong khi chúng tôi đứng trò chuyện như thế, một con bò từ
bụi chuối bước ra, theo sau nó là mấy chú mục đồng nghịch
ngợm, và cuối cùng là ông lão lưng gù - Lule Kabbogozza. Năm
1942, Lule chiến đấu ở Miến Điện - ông nhắc đến nó như sự kiện
duy nhất trong đời mình. Sau đó thì ông chỉ sống ở làng này. Bây
giờ ông cũng nghèo như mọi người. “What I eat?”
Ông tự hỏi.
“Cassava. Day and night cassava”
. Nhưng tính tình ông vui
vẻ, ông chỉ con bò và cười. Đầu năm, mấy gia đình gom góp lại
rồi ra chợ mua bò. Con bò gặm cỏ trong làng, có đủ cỏ cho nó.
Khi lễ Giáng sinh đến, họ mổ bò. Vào dịp này, tất cả mọi người
quây quần lại. Họ xem con bò có được chia đều hay không. Họ tế
nhiều máu bò cho tổ tiên (không có thứ đồ tế nào quý hơn máu
bò). Phần còn lại họ nướng và nấu lên ngay. Đây là lần duy nhất
trong năm dân làng được ăn thịt. Sau đó họ lại mua con bò tiếp
theo và một năm sau sẽ có ngày hội mới.
Họ nói nếu khi ấy tôi ở gần thì họ sẽ mời. Sẽ có pombe (bia
chuối), sẽ có vuaragi. Và tôi sẽ được ăn thịt bao nhiêu tùy thích!
