Thuyết trình về Rwanda
Thưa quý vị, Chủ đề của chúng ta là Rwanda. Rwanda là một
nước nhỏ, nhỏ đến mức trên nhiều bản đồ mà quý vị thấy trong
các cuốn sách về châu Phi, nó chỉ được đánh dấu bằng một cái
chấm. Tới khi đọc chú giải của các bản đồ đó, quý vị mới biết cái
điểm nằm chính giữa châu lục ấy chính là Rwanda. Đặc thù của
châu Phi thường là đồng bằng và cao nguyên, trong khi đó
Rwanda toàn núi là núi. Núi cao tới hai, ba nghìn mét, thậm chí
hơn nữa. Do đó Rwanda thường được gọi là Tây Tạng của châu
Phi, không chỉ vì núi mà còn vì sự độc đáo, đặc sắc và khác biệt
của nó. Sự khác biệt này, ngoài tính chất địa lý, còn mang tính
chất xã hội. Bởi vì trong khi dân các nước châu Phi thường là đa
bộ lạc (ở Congo có ba trăm bộ lạc sinh sống, Nigeria - hai trăm
năm mươi v.v…), thì ở Rwanda chỉ có một cộng đồng, một dân
tộc Banyanvanda chia làm ba đẳng cấp: tầng lớp những người
chủ bò - Tutsi (14% dân số), nông dân - Hutu (85%) và người lao
động, phục dịch (1%). Hệ thống đẳng cấp này (có những tương
đồng nhất định với Ấn Độ) đã hình thành từ hàng thế kỷ. Người
ta vẫn đang tranh cãi xem nó hình thành từ thế kỷ XII hay mãi
tới thế kỷ XV, vì không có bất cứ nguồn tài liệu ghi chép nào.
Tuy nhiên, chúng ta chỉ cần biết rằng ở đây, từ hàng thế kỷ, một
vương quốc do vua cai trị đã tồn tại, vua xuất thân từ đẳng cấp
Tutsi và được gọi là mwami.
Vương quốc được núi non bảo vệ này là một quốc gia khép
kín, không có quan hệ với ai. Người Banyarwanda không tổ chức
các cuộc chinh phạt, cũng không cho người nước ngoài vào lãnh
thổ của mình, giống như người Nhật xưa kia (bởi thế, ví dụ, họ
không biết đến nạn buôn bán nô lệ, vốn là tai họa của các sắc
