Và đây, buổi sáng ở Abdallah Wallo. Đám trẻ đã chạy rông
khắp làng. Bây giờ người lớn ra khỏi lều. Đàn ông trải những
tấm thảm nhỏ xuống nền đất cát và bắt đầu cầu nguyện buổi
sáng. Họ cầu nguyện, tự khép mình lại, dứt khỏi các hoạt động
xung quanh - trẻ con chạy nhảy, phụ nữ dọn dẹp. Vào giờ ấy, ánh
nắng đã tràn ngập chân trời, chiếu sáng mặt đất, rọi vào làng.
Người ta cảm thấy sự có mặt của nó ngay lập tức, trời nóng ngay
lập tức.
Bây giờ lệ thăm hỏi buổi sáng bắt đầu. Tất cả mọi người đi
thăm nhau. Đó là những cảnh tượng diễn ra ngoài sân, không ai
bước vào nhà. Bởi các túp lều chỉ là nơi để ngủ. Sau khi cầu
nguyện, Thiam bắt đầu đi vòng quanh thăm các láng giềng gần
nhất. Anh bước đến bên họ. Cuộc hỏi đáp bắt đầu.
“Anh ngủ có ngon không?” “Ồ, ngon”. “Thế còn vợ anh?”
“Cũng ngon”. “Còn các cháu?” “Ngon”. “Các anh em?” “Ngon”.
“Còn ông khách?” “Ngon”. “Anh có nằm mơ không?” “Có”, vân
vân và vân vân. Việc này kéo dài rất lâu, thậm chí càng hỏi lâu,
những trao đổi xã giao càng cụ thể, ta càng tỏ ra kính trọng
người đối diện. Vào giờ ấy, không cách gì yên ổn đi ngang qua
làng, vì anh phải tuôn ra một chuỗi chào hỏi tràng giang đại hải
với mỗi người anh gặp, mà phải chào hỏi từng người, không
được chào nhiều người cùng một lượt, như thế là vô lễ.
Tôi đi cùng Thiam suốt cuộc thăm hỏi này. Rất lâu mới đi hết
một vòng. Đồng thời, tôi thấy những người khác cũng đang lòng
vòng trong quỹ đạo riêng của mình, cả làng nhộn nhịp, đâu đâu
cũng nghe thấy những câu hỏi nghi lễ “Anh ngủ có ngon
không?” và những lời đáp tích cực, khiến người ta an lòng
“Ngon. Ngon.” Từ cuộc thăm hỏi quanh làng này có thể thấy
trong truyền thống và hình dung của người làng không có khái
niệm không gian ngăn cách, khác biệt, riêng rẽ. Khắp cả làng
