ở đó, trong bóng mát của xoài, dưới tán ô lơ thơ của keo và
những cây cọ tả tơi, có những túp lều của người Ả rập. Đó là các
tay buôn vàng đến từ sa mạc Sahara, vùng lân cận Niger, từ
N’Djamena và từ Nubia. Họ mặc djellabah trắng, đội khăn xếp
trắng tinh tuyệt đẹp, ngồi nhàn hạ trước cửa lều, uống trà và
hút những cái điếu shisha lộng lẫy. Thỉnh thoảng, có người
trong đám đào vàng gân guốc, kiệt lực từ đáy khe leo lên chỗ họ.
Ngồi xổm trước mặt tay Ả rập, anh ta lấy gói giấy và mở ra.
Trong lòng gói giấy nhàu nát có vài mảy vàng. Tay Ả rập nhìn
nó hờ hững, cân đong, tính toán. Y ra giá. Người đàn ông
Cameroon da đen, cáu bẩn, chủ nhân mảnh đất và dòng sông
này - bởi vì xét cho cùng, đây là đất nước và vàng của anh ta -
không có gì để đôi co, để đòi tăng giá. Một tay Ả rập khác cũng sẽ
trả anh ta giá rẻ mạt y như vậy. Tay tiếp theo cũng thế. Chỉ có
một giá. Đây là độc quyền.
Bóng tối ập xuống, khe núi trở nên vắng vẻ và tĩnh lặng,
không còn trông thấy gì bên trong, giờ đây nó là một vực thẳm
đen ngòm. Chúng tôi đi đến khu dân cư mang tên Colomine. Đó
là một thị trấn được dựng lên quáng quàng, tạm bợ và ọp ẹp đến
mức nếu sông hết vàng, người dân sẽ bỏ nó đi không thương
tiếc. Lều dựa vào lều, chòi dựa vào chòi, những phố ổ chuột cứ
thế kéo dài đến một phố chính có các quán bar và cửa hàng, nơi
diễn ra cuộc sống về tối và đêm. Không có điện. Những ngọn
đèn dầu, đuốc, sáp và nến được thắp khắp nơi. Thứ ánh sáng bứt
ra từ đêm tối của chúng rung rinh và chao đảo. Chỗ này những
bóng hình trôi qua, chỗ kia hiện ra gương mặt ai đó, một con
mắt lấp lánh, một bàn tay nổi lên. Tấm tôn này: đó là mái nhà,
đây, có gì vừa lóe lên: đó là con dao, còn tấm ván này thì không
biết từ đâu ra và để làm gì. Không có gì liên kết với nhau, không
có gì sắp xếp, tạo thành một tổng thể. Ta chỉ biết rằng bóng tối
xung quanh mình đang chuyển động, có hình dáng và phát ra
