trước, tuyên bố Eritrea là một tỉnh của mình, khiến người
Eritrea đáp trả bằng chiến tranh - cuộc chiến chống Ethiopia
giải phóng dân tộc, cuộc chiến dài nhất trong lịch sử châu lục
(ba mươi năm). Khi Haile Selassie cầm quyền ở Addis Ababa, Mỹ
giúp ông ta chiến đấu với người Eritrea, còn từ khi Mengistu lật
đổ hoàng đế và tự mình lên nắm chính quyền thì là người Nga.
Có thể xem các di tích của lịch sử này ở công viên lớn của
Asmara, nơi có bảo tàng chiến tranh. Giám đốc bảo tàng là
Aforki Arefaine, một nhà thơ trẻ, một tay ghi ta, cựu du kích, rất
dễ mến và hiếu khách. Đầu tiên Aforki cho tôi xem các khẩu
súng cối và đại bác Mỹ, sau đó là bộ sưu tập súng tiểu liên, mìn,
tên lửa Cachiusa và các máy bay MIG của Nga. “Đây chưa là gì
cả” - anh nói. “Giá mà anh có thể thấy Debre Zeyit!”
Đó là điều không dễ dàng, vì rất khó xin giấy phép, nhưng
cuối cùng tôi cũng thấy Debre Zeit. Nó nằm cách Addis Ababa
mấy chục cây số. Đến đó phải đi bằng đường đất, qua nhiều
trạm gác quân đội. Những người lính ở trạm gác cuối cùng sẽ
mở cánh cổng dẫn vào cái sân vuông trên đỉnh một ngọn đồi
bằng. Quang cảnh nhìn từ nơi đây là độc nhất vô nhị trên thế
giới. Trước mặt anh, xa hút tầm mắt, đến tận chân trời xa xăm
mơ hồ, bình nguyên bằng phẳng trải dài, không một bóng cây.
Trên đó, các thiết bị quân sự phủ chật kín. Những cánh đồng
pháo đủ hạng kéo dài hàng cây số, những hàng xe tăng hạng
trung và hạng nặng vô tận, những rừng súng phòng không và
pháo cối, hàng trăm xe bọc thép, xe tăng hạng nhẹ, đài phát
thanh di động và xe lội nước. Phía bên kia đồi là các nhà để máy
bay và nhà kho khổng lồ - những nhà để máy bay chứa đầy thân
máy bay MIG chưa lắp, những nhà kho đầy các thùng đạn dược
và mìn.
Điều làm người ta ngạc nhiên và choáng váng nhất là số
lượng khổng lồ của những thứ vũ khí này, chúng chồng chất
