Bởi vậy, dưới gốc xoài sẽ vắng vẻ cho đến bình minh. Lúc bình
minh, mặt trời và bóng râm sẽ xuất hiện cùng lúc trên mặt đất.
Mặt trời đánh thức mọi người, những người ấy sẽ trốn tránh nó
ngay, tìm sự che chở của bóng râm. Thật kỳ quặc, song lại là sự
thật, cuộc sống con người phụ thuộc vào một thứ phù du và
mong manh như cái bóng. Bởi thế, cây cho bóng là một cái gì đó
lớn lao hơn cái cây - nó là sự sống. Nếu sét đánh và cây xoài bốc
cháy, mọi người sẽ không có nơi ẩn náu tránh mặt trời cũng như
hội họp. Không thể hội họp, họ không thể quyết định được gì,
không giải quyết được gì. Nhưng quan trọng nhất là họ không
thể kể lịch sử của mình, lịch sử chỉ tồn tại trong quá trình
truyền từ miệng người này qua người khác trong những lần
quây quần buổi tối dưới gốc cây. Như thế, họ sẽ nhanh chóng
đánh mất kiến thức về ngày hôm qua của mình, mất ký ức về
nó. Họ sẽ trở thành những người không có quá khứ - họ sẽ
không là ai cả. Họ sẽ mất đi điều đã gắn kết họ với nhau, họ sẽ
giải tán, mỗi người một phương, đơn độc. Nhưng ở châu Phi sự
đơn độc là không thể xảy ra, một người đơn độc sẽ không sống
sót nổi qua ngày, anh ta sẽ bị kết án tử hình. Do đó, nếu cây bị
sét đánh, những người sống trong bóng nó cũng sẽ chết. Vì thế
mà cũng có câu: con người không thể sống lâu hơn cái bóng của
anh ta.
Bên cạnh bóng râm, giá trị tối cao thứ hai là nước.
- Nước là tất cả - Ogotommelli, nhà thông thái của dân Dogon
sống ở Mali, nói. Đất bắt nguồn từ nước. Ánh sáng bắt nguồn từ
nước. Và máu.
- Sa mạc dạy anh một điều - một thương gia Sahara du mục
nói với tôi ở Niamey - rằng còn có một thứ mà người ta khao
khát và yêu hơn cả phụ nữ. Đó là nước.
