dụng, nhưng có những đảo khác đủ lớn để xuất hiện trên các
bản đồ thông thường. Bên phía Tây của châu lục có Dzalita và
Kerkenna, Lampione và Lampedusa, quần đảo Canary và Cape
Verde, Gorée và Fernando Po, Príncipe và São Tomé, Tristan da
Cunha và Annobón; còn phía Đông là Shaduan và Giíatun,
Suakin và Dahlak, Socotra, Pemba và Zanzibar, Ma a và quần
đảo Amirante, Comoros, Madagascar và quần đảo Mascarene.
Trên thực tế các đảo này nhiều hơn rất nhiều, có thể kể đến
hàng chục, nếu không nói là hàng trăm, bởi nhiều đảo trong số
đó tách ra thành cả quần đảo, những đảo khác được bao bọc bởi
thế giới kỳ dị của những lớp san hô và các bãi cạn mịn cát, thế
giới chỉ vào những lúc triều xuống mới phô bày cho chúng ta
toàn bộ sự phong nhiêu đến lóa mắt của màu sắc và hình dạng.
Các hòn đảo và mỏm đất này nhiều đến mức người ta có thể
tưởng tượng rằng khi tạo ra châu Phi, công việc dường như bị
ngắt quãng, bị bỏ dở. Lục địa ta thấy được rõ ràng ngày nay chỉ
là phần nổi lên của châu Phi địa chất mà phần còn lại vẫn nằm
dưới đáy biển và các hòn đảo kia chính là những đỉnh chóp của
nó nổi lên khỏi mặt nước.
Hiện tượng địa chất này có các hệ quả lịch sử của nó. Bởi vì từ
xa xưa châu Phi đã vừa là nỗi kinh hoàng, vừa là sự cám dỗ. Một
mặt, nó khiến những kẻ ngoại bang sợ hãi, nó còn chưa được
thám hiểm và chưa bị chinh phục. Hàng thế kỷ, nội địa châu Phi
được phòng thủ hữu hiệu nhờ khí hậu nhiệt đới nặng nề, những
căn bệnh chết người xưa kia là vô phương cứu chữa (sốt rét, đậu
mùa, bệnh ngủ lịm, bệnh phong, v.v…), không có đường sá và
giao thông, cũng như sự kháng cự dữ dội thường gặp của người
dân ở đây. Sự bất khả xâm phạm này sinh ra huyền thoại về sự
bí ẩn của châu Phi: Tâm bóng tối của Conrad đã bắt đầu từ bờ
biển ngập nắng của lục địa, ngay khi người ta bước từ thuyền
lên bờ.
