- Tôi đã chú ý nghe tất cả các ông, – anh bắt đầu, – và tôi thấy rõ rằng
các ông là những người kinh doanh theo lối chính thống. Đối với các ông
thì cuộc đời tóm tắt lại tức là tiền lời. Các ông có một lòng tin chắc chắn và
bền bỉ rằng các ông sinh ra chỉ cốt để kiếm lời. Duy có một điều phiền, là
giữa lúc các ông đang kiếm lời thì các tơ-rớt đến cướp tiền lời của các ông.
Thế là các ông ở một tình trạng tiến thoái lưỡng nan, trái hẳn với cái mục
đích các ông sinh ra ở đời, và theo các ông tưởng thì chỉ có một lối ra là đập
tan cái tổ chức nó đã cướp đoạt tiền lời của các ông.
“Tôi đã nghe rất kĩ. Tôi thấy chỉ có một cái tên này là tóm tắt được bản
chất của các ông. Tôi sẽ gọi các ông bằng cái tên ấy. Các ông là những
người phá máy. Các ông có hiểu một người phá máy là thế nào không? Để
tôi nói các ông nghe. Hồi thế kỉ mười chín, ở nước Anh, đàn ông đàn bà dệt
vải bằng khung cửi tay ngay ở trong nhà. Sản xuất theo cái hệ thống tại gia
này vừa chậm, vừa xấu, lại vừa tốn kém. Về sau, máy hơi nước và các loại
máy móc giảm nhẹ lao động ra đời. Một nghìn máy dệt tập trung trong một
nhà máy lớn và do một cái máy trung ương làm chuyển động, dệt rẻ hơn
những thợ dệt dùng khung cửi tay ở nhà rất nhiều. Trong nhà máy là chế độ
tổ hợp, đứng trước chế độ đó, sự cạnh tranh tàn lụi đi. Những người đàn
ông đàn bà làm việc cho bản thân mình trên những khung cửi tay bây giờ
vào nhà máy điều khiển những máy dệt và họ làm không phải cho bản thân
họ nữa, mà cho các ông chủ tư bản. Dần dần trẻ con vào làm việc ở các máy
dệt, công hạ hơn và choán chỗ của người lớn. Những người này do đó mà
thành khốn đốn. Mức sống của họ sụt hẳn xuống. Họ chết đói và họ đổ tất
cả cho máy móc. Họ bèn phá máy. Họ không thành công bởi vì họ quá là
ngây dại.
“Thế mà các ông chưa hiểu bài học đó. Sau một thế kỉ rưỡi, lại đến lượt
các ông định phá máy. Chính các ông cũng phải thú thực rằng máy móc của
các tơ-rớt làm việc có hiệu suất hơn và rẻ hơn các ông. Chính vì thế mà các
ông không thể cạnh tranh với những máy đó. Chính vì thế mà các ông muốn
phá những máy đó. Các ông còn ngây dại hơn cả những người công nhân
