nước khác là nước đó sẽ phát triển được tài nguyên và trong một thời gian
ngắn, nước đó sẽ có một số hàng thừa không tiêu thụ. Chúng ta mở rộng cái
quá trình đó ra tất cả các nước trên hành tinh chúng ta, đến cái giai đoạn
mỗi nước hàng năm, hàng ngày sản xuất ra một số hàng thừa không tiêu
thụ, không thể trút vào một nước nào khác được. Và bây giờ, tôi hỏi lại các
ông. Chúng ta đã dùng những số hàng thừa ấy để làm gì?
Lại không ai trả lời.
- Thế nào ông Calvin? – Ernest hỏi.
- Tôi xin chịu, – ông Calvin thú thật.
- Tôi chưa bao giờ tưởng tượng đến chuyện như thế, – ông Asmunsen
nói. – Thế nhưng nó lại cứ rõ như ban ngày.
Đây là lần đầu tôi được nghe trình bày học thuyết của Karl Marx 3 về
giá trị thặng dư. Ernest trình bày đơn giản quá, đến nỗi chính tôi, tôi cũng
phân vân và ngồi ngẩn người ra.
- Tôi sẽ mách các ông một cách để trút bỏ các hàng thừa, – Ernest nói. –
Các ông đem đổ xuống biển. Mỗi năm các ông hãy đem hàng trăm triệu đô-
la giày dép, lúa mì, quần áo tất cả các thứ hàng hoá đổ xuống biển. Như thế
có phải ổn không nào?
- Dĩ nhiên là ổn, – ông Calvin đáp. – Nhưng ông nói như thế thì thật là
vô lí.
Ernest đập lại nhanh như chớp:
- Dễ thường ông hô hào quay về với những lề lối cổ lỗ sĩ của ông cha thì
ông không vô lí hẳn, thưa nhà phá máy? Vậy muốn trút bỏ chỗ hàng ế thừa,
ông đề nghị phương pháp gì? Ông muốn tránh vấn đề hàng ế thừa bằng
cách không sản xuất ra hàng ế thừa nữa. Và muốn tránh không sản xuất
