kỳ diệu, chỉ cần một tia lửa nhỏ là đống bột, dù to bằng cả trái núi, tức khắc
nổ tung, gây nên tiếng nổ và sức phá hoại hơn sét đánh. Chỉ cần một ít bột
ấy nhét vào các ống đồng hay ống sắt là đủ lao đi một viên đạn sắt hay đạn
chì với một sức mạnh và một tốc độ không sức gì cản nổi. Những viên đạn
lớn bắn đi như thế không những có thể quét sạch một đạo quân mà còn có
thể phá vỡ những thành trì vững chãi nhất, đánh đắm những tàu thủy chứa
hàng nghìn người, và nếu người ta buộc những viên đạn ấy thành một chuỗi
thì buồm, cột buồm và hàng trăm người có thể bị cắt đôi ra cả một vùng bị
tàn phá tan hoang. Thường thường, chúng tôi còn nhồi thứ bột ấy vào
những thùng rỗng, hình cầu rồi dùng máy móc lao vao những thanh phố bị
vây hãm, thế là nhà cửa nổ tung tất cả mọi người trong vùng chết tươi. Tôi
nói: "Tôi biết cách chế thứ bột ấy giá rẻ lắm, và tôi cũng biết cách hướng
dẫn thợ làm các thứ ống nhồi thuốc ấy. Tất nhiên, mọi thứ sẽ làm theo kích
thước tương đối với mọi vật khác ở xứ sở này, ống to nhất không cần dài
một trăm foot. Chỉ cần hai mươi hoặc ba mươi ống là đủ phá tan tành
những bức tường thành của một thành phố vững chãi của nước ngài, trong
mấy tiếng đồng hồ, hoặc, nếu cần, thì nó có thể phá hủy được cả thủ đô của
ngài". Sau cùng tôi thưa với hoàng thượng rằng, để tỏ lòng biết ơn của tôi
đối với sự chăm sóc, ưu đãi và che chở của nhà vua mà tôi được hưởng. Tôi
sẽ tặng vua phát minh ấy.
Vua khiếp đảm khi nghe lời tôi miêu tả những máy móc ấy và lời đề
nghị của tôi. Ngài tự hỏi lại sao một con sâu bọ oắt con và hèn kém như thế
(do chính là những từ ngài dùng) lại có thể nghĩ ra được một thứ khủng
khiếp và lại kể một cách bình thản như thế, hình như không xúc động tí gì
trước những cảnh tàn sát và hủy hoại mà nó miêu tả. Chắc chắn kẻ đã sáng
chế ra thứ máy đó phải là một hung thần, là kẻ thù của nhân loại. Còn về
riêng ngài, mặc dù ngài rất khao khát các việc phát minh, nhưng thà mất
hẳn một nửa nước còn hơn là biết sự bí mật kia. Ngài bảo tôi, nếu tôi còn
tha thiết với cuộc sống, thì từ nay không được nói đến cái thứ phát minh ấy
nữa.
Quả là những nguyên tắc hẹp hòi và thiển cận Một ông vua có đầy đủ
đức hạnh khiến cho mọi người kính phục, yêu mến, vốn thông minh tính
