Lawrence trước kia ủng hộ Hussein, gạt Ibn Séoud, “tên đầu cơ lưu manh”
ra, nay thấy chính phủ bỏ rơi Hussein làm cho mình mang tiếng với người
Ả Rập, với thế giới, đâm ra phẫn uất viết một bức thư cay đắng cho Anh
hoàng George V, không thèm tiếp thủ tướng Anh mà Anh hoàng phái tới để
an ủi; trả hết những bằng cấp, huy chương cho bộ Quốc phòng; rồi làm
những nghề đê tiện, bẩn thỉu nhất, như nghề giữ ngựa, thợ lặn, chăn heo…
tự đọa đày tấm thân, có ý như để chửi vào mặt chính phủ Anh: “Khi người
ta không giữ được lời hứa với bạn đồng minh của mình, thì làm tên chăn
heo còn vinh dự hơn là ngồi trên ngai vàng”.
Mặc dầu vậy, lương tâm của ông vẫn bứt rứt, sau cùng ông đổi tên, đầu
quân làm binh nhì - chúng ta nhớ trước kia ông làm đại tá và được biệt
hiệu là “vua không ngai của xứ Ả Rập” - rồi chết năm 1935 trong một tai
nạn xe máy dầu. Khi chết, nét mặt ông vẫn giữ vẻ buồn vô tả. Một người
bạn thân, nhớ lại hai câu thơ ông viết trong sa mạc Ả Rập, đặt một bó hồng
bên thi hài ông. Hai câu thơ ấy như vầy:
“Thưa Chúa, được tự do lựa tất cả tất cả những bông hoa của Chúa đã tạo
ra, con đã lựa những bông hồng ủ rũ của thế giới.
Vì vậy chân con bây giờ mới rớm máu và mắt con mới mờ vì mồ hôi”.
Vị “Gentleman” của Anh đó đã phải thua Ibn Séoud
*
* *
Năm 1926, Ibn Séoud giải thoát xứ Asiz ở phía Nam Hedjaz khỏi nanh
vuốt của một ông vua tàn bạo. Ông muốn tiến quân xuống thẳng miền
Yemen, miền trù phú nhất trên bán đảo, nhưng người Anh làm chủ Aden,
một địa điểm quan trọng trên đường qua Ấn Độ, vội phái sứ giả lại yết kiến
