GƯƠNG CHIẾN ĐẤU - Trang 194

cũng không hề làm thơ nữa. Ông bảo: “Thơ là để cho bọn nhàn cư. Trong
những việc quan trọng thì thơ hoá ra lố bịch”. Ông còn nấn ná lại là để đợi
lúc thuận tiện đấy thôi. Nhóm Mavrocordato đã mạnh rồi, có thể đảm bảo
cho ông lại Missolonghi một cách yên ổn được thì ông không còn do dự gì
nữa. Và ngày 3 tháng giêng năm 1824 ông tới Missolonghi.

*
* *

Cuộc hành trình khá nguy hiểm. Một chiếc tàu đi theo ông bị quân Thổ bắt
được; chiếc của ông may mà trốn thoát. Ông và bốn người nửa, tất cả nhân
viên trong tàu phải núp trong ba ngày, đợi Mavrocordato tới cứu, đưa ông
về Missolonghi, tại đó ông được tiếp đón niềm nở.

Missolonghi chỉ là xóm nhà lơ thơ nằm trên bờ một cái vũng cạn. Dân
chúng nghèo khổ mà không hăng hái gì với công việc khởi nghĩa cả.

Byron bình tĩnh xét tình hình, thấy không được khả quan: Thân vương
Mavrocordato tuy có nhiệt huyết và ngay thẳng nhưng không có uy quyền.
Đại tá Stanhope tham mưu trưởng của Mavrocordato thì chỉ muốn làm
chính trị chứ không muốn cầm quân. Stanhope hăng hái bàn về cách tổ
chức bưu điện, xây dựng các trường học, các khám đường kiểu mẫu, và xin
Byron một số tiền để ra một tờ báo làm cơ quan ngôn luận bênh vực tự do
và bình đẳng. Khí giới thiếu thốn, kẻ thù vẫn rình cơ hội, không lo huấn
luyện quân sĩ mà lo làm báo thì thật vô lý, nhất là khi dân chúng có tới 90%
thất học. Tuy phản đối mà ông vẫn giúp cho 100 Anh bảng, quả nhiên tờ
Greck Chronicle ra được một số rồi phải dẹp vì chẳng ma nào đọc. Thành
thử, trái ngược thay, một vị đại tá đòi dùng cây bút mà chống Thổ, để lại
việc huấn luyện sĩ tốt cho ông, một thi sĩ!

Sĩ tốt hầu hết là bọn đánh giặc thuê, không có tinh thần, kỉ luật gì cả. Ông
phải trả lương cho họ, sống cực khổ như họ và dắt họ đi tập trận mỗi ngày,