Dostoïevsky bằng lòng, ông kiếm một cô có tốc ký, gia đình khá giả mới 20
tuổi, tên Anna Grigorievna, và ngay hôm đó, Dostoïevsky bắt đầu sáng tác
bằng miệng tiểu thuyết Con bạc (le jouer)
trong đó ông tả những ngày
ham mê cờ bạc khi du lịch Tây Âu với Pauline Souslov. Ông đi đi lại lại
trong phòng, đọc rất nhanh đến nỗi cô Anna ngày đầu chép không kịp,
muốn khóc. Ít bữa sau cô quen lần và tới người 30-10, thì tác phẩm đánh
máy xong, sửa chữa xong, ông đem lại cho nhà xuất bản nhưng hắn đi
vắng. Ông tinh ý, hiểu mưu gian của hắn, đi thẳng lại ty Cảnh sát, kể rõ đầu
đuôi, giao cho Cảnh sát trưởng, lấy biên lai, như vậy nhà xuất bản không
thể kiện ông vào đâu được.
Sau một tháng làm việc chung với cô Anna, Dostoïevsky thấy yêu cô, giữ
cô lại làm thư ký đánh máy. Ông muốn hỏi cô làm vợ, nhưng cũng như
Tolstoi, ông ngượng ngùng chỉ sợ bị từ chối: người ta con nhà tử tế, có học,
còn hơ hớ cái xuân, mà mình thì hỡi ơi! Đã 44 tuổi lại goá vợ, phải gánh
vác hai gia đình mà lại nghèo, lại cờ bạc. Ông do dự lâu lắm rồi dùng một
kế, một kế không nên thơ như kế hỏi vợ của Tolstoi, nhưng cũng là tài tình,
chỉ một tiểu thuyết gia mới nghĩ nổi. Ông hỏi cô:
- Cô Anna này, tôi mới nghĩ xong một cốt truyện nhưng còn một đoạn về
tâm lý tôi giải quyết không được, cô giúp tôi nhé?
Cô mừng lắm. Được một đại văn hào mời góp ý kiến thì còn gì vinh dự cho
bằng? Cô đáp:
- Em sẵn lòng lắm, chỉ sợ không giúp được cho ông thôi.
- Tôi chắc cô giúp được, vì là vấn đề tâm lý của một thiếu nữ như cô. Trước
kia, hễ viết về thiếu nữ thì tôi hỏi một cô em họ tôi, nhưng nay cô ấy ở xa
nên tôi phải hỏi cô. Truyện như vầy: một hoạ sĩ không còn trẻ… tuổi cũng
vào khoảng tuổi tôi vậy… sống cô độc, khổ sở lắm, chỉ ước ao trời ban cho
