Bản đồ in trên trang 108
Nhưng họ có hai nhược điểm:
- Một là không văn minh, không khai hoá được những dân tộc họ đã thắng
(về điểm đó họ kém xa Trung Hoa và La Mã) thành thử đế quốc của họ do
gươm đao tạo thành, phải giữ bằng gươm đao, mà trong lịch sử nhân loại
chưa hề có dân tộc nào thịnh hoài về võ bị được.
- Hai là đế quốc đó gồm nhiều dân tộc quá, nào là Ba Tư, Ả Rập, Ai Cập,
Nga, Hung, Lỗ, Hi Lạp…, khác nhau xa về tính tình, ngôn ngữ, tôn giáo,
không thể sống đồng hoá để thống nhất thành một quốc gia, nên rất dễ tan
rã.
Tới thế kỷ 17 họ suy lần. Các dân tộc ở châu Âu thời đó văn minh hơn họ
nhiều, bắt đầu nổi dậy chống cự với họ, và họ thất bại nặng ở Vienne (Áo),
mất Budapesth (Hung), lần lượt phải nhượng cho Đức xứ Hung và
Transylvanie, cho Nga hải cảng Azov, cho Ba Lan tây bộ Uy Kiên.
Qua thế kỷ 18, họ mất thêm Besnie Serbie, và đạo Hồi mà người Thổ học
được của người Ả Rập, bắt đầu bị đạo Ki Tô lấn áp.
Thế kỷ sau, tình hình còn trầm trọng hơn. Đất đai tuy bị khoét một miếng ở
phương Bắc, nhưng vẫn còn mênh mông, mà địa thế rất quan trọng: nằm
