khoa học trong một phần tư thế kỷ.
*
Lễ Phục Sinh năm 1906, ông bà nghỉ ngơi ở miền quê ít bữa, rồi ông
trở lại Ba Lê trước, ôm theo một bó hoa để chưng trong phòng làm việc.
Hôm sau bà dắt hai người con về, thấy ông đứng đợi ở cửa sổ.
Ngày 19 tháng 4 năm 1906, ăn cơm trưa xong, ông xách dù lại đường
Dauphine. Xe cộ đông, ông muốn băng qua đường, bổng trượt chân. Có
tiếng người kêu: “Ngừng lại, ngừng lại.” Người đánh xe ghì dây cương.
Nhưng đã quá trể. Một bánh sau của chiếc xe chở nặng sáu tấn, đụng phải
một vật gì rồi nghiền nát ra. Một đầu người: bộ óc của Pierre Curie.
Thiên hạ bu lại. hai người cáng ông tới một tiệm thuốc, rồi tới ti cảnh sát.
Người ta xét giấy tờ của ông. Nghe tới tên ông, quần chúng phẫn nộ muốn
hành hung người đánh xe.
Khi than phụ ông hay tin, cụ lặp đi lặp lại câu:
-“ Nó lại mơ mộng về cái gì nữa!
Sáu giờ chiều, bà Marie về, vẫn vui vẻ, chưa biết gì cả, tới cửa thấy có
gì khác thường. Nghe ông Khoa trưởng đại học Paul Appell kể lại tai nạn,
bà đứng trân trân, như mất hồn, không khóc, cũng không than thở. Một hồi
lâu bà mới mấp máy môi, hỏi:
- Anh Pierre mất rồi à? … Mất rồi à ? … Mất thật rồi à ?
- Tới tối, người ta chở di vật cùng thây của ông về. Chiếc đồng hồ vẫn
còn đập, miếng kính không hề bể. bà ôm thây ông, không muốn rời ra nữa.
Người nhà phải kéo bà đi.
Đám táng rất đơn giản. bà từ chối mọi sự phúng viếng của nhà cầm
quyền và quốc dân.
Trong mấy tuần lễ sau, bà thẫn thở, tâm hồn như theo người quá cố,
không nói năng, làm lụng gì hết.
Chính phủ yêu cầu bà thay chân giáo sư Đại học cho ông. Bà dửng
dưng đáp :« Để tôi gắng sức xem ». Rồi bà nhớ lại lời nói của ông :« Dù
