năm, từ hồi ông mất – mà số tiền dành dụm được thì tiêu tan gần hết vì sự
phá giá của đồng quan. Bà lo lắng không biết còn đủ sức nuôi con không.
*
Viên chủ nhiệm một tờ báo ở Nữu ước (New York), bà William
Brown Meloney, suốt trong mấy năm, tìm mọi cách để tiếp xúc với Marie
Curie mà không được. Sau bà ta phải cậy một bác học giới thiệu mới được
Marie Curie tiếp ở viện Radium.
Quen thấy những phòng thí nghiệm đồ xộ, tối tân ở Mỹ, bà ta ái ngại
khi nhìn những dụng cụ thô sơ của viện, bèn hỏi:
- Thưa bà, bà có cần mua sắm them cái gì không? Marie Curie đáp:
- Tôi muốn có một gam radium để nghiên cứu, nhưng không thể mua
được, vì giá đắ quá.
Về Mỹ, bà Meloney nẩy ra một ý là quyên tiền để tặng Marie Curie
một gam radium. Bà tax in mười nhà tỉ phú mỗi nhà giúp cho một vạn mỹ
kim, nhưng chỉ có ba nhà chịu quyên. Bà bèn hô hào hết thẩy phụ nữ Mỹ,
nghèo cũng như giàu, mỗi người giúp một chút, và không đầy một năm sau,
bà báo tin cho Marie Curie: “ Thưa bà, tiền đã kiếm được, gam radium là
của bà đấy.” Rồi dân tộc Mỹ mời Marie qua thăm xứ họ để họ được tiếp
rước.
Bà do dự, ngại đám đông, ngại tiệc tùng. Bà Meloney rán thuyết
phục, bà phải nhận lời, năm 1921 đáp tàu qua Nữu Ước.
Quần chúng hoan hô nhiệt liệt, báo chí in chữ lớnở trang đầu; để ca
tụng nhà “nữ bác học ăn bận nghèo nàn” .
Tại Bạch Ốc, Tổng thống Harding trao cho bà một hộp bằng chì chứa
một gam radium tượng trưng, còn miếng radium thực thì để ở xưỏng, vì
sức phóng xạ của nó rất nguy hiểm. Bà nhận với điều kiện là trên giấy tặng,
không đề tên bà mà đề phòng thí nghiệm của bà, như vậy cho mọi người
thấy rằng gam radium đó không phải là tặng riêng bà.
Rồi bà đi thăm các trường Đại học, các viện thí nghiệm. Hàng núi bông
