8.- Con người Teilhard trên đường tìm chân lý: Trên đường tìm chân lý,
Teilhard gặp vô số gian truân mà luôn tỏ ra can trường.
1) Gian truân ngay từ còn ở Trung học: Teihard băn khoăn không biết có
nên đi tu hay ở ngoài đời theo đuổi khoa học. Vượt khủng hoảng nầy, ông
quyết định vừa làm Linh-mục vừa chết sống cho khoa học.
2) Gian truân khi tuổi độ 30 thì thử thách trong nội tâm về vấn đề tính
dục. Một bên là lý tưởng độc thân của một Linh-mục và khoa học, một bên
là gia đình hạnh phúc, phải chọn bên nào. Teilhard can đảm theo con đường
thứ nhất.
3) Gian truân khi phải vừa thực hiện các bổn phận tu đức của một Linh-
mục vừa nuốt không biết bao thư viện, vừa lặn lội hết nước nầy sang nước
khác, vừa làm việc lao động khảo cổ, vừa trầm lặng suy tư và liên tục trước
tác.
4) Gian truân khi bị Dòng tu nghi kỵ, cấm dạy trường nầy bắt dạy
trường khác. Theo đúng tinh thần tuân phục của Ignace, thủy tổ của Dòng,
Teilhard vâng lời Bề Trên tuyệt đối.
5) Gian truân khi bị Tòa thánh ra lệnh cho Dòng cấm Teilhard xuất bản
sách. Thời gian kéo dài ba bốn chục năm. Nô lệ dư luận, vô số người nổi
lên công kích Teilhard là rối đạo, lạc đạo, loạn dòng giáo gian, tu bịp, sái
trí, khùng gàn v.v... Teilhard phải làm việc trong đêm trường tăm tối, khủng
hoảng của tâm hồn. Biết bao lần ông bị cám dỗ dứt bỏ dòng tu. Trong nhiều
bức thư ông trình bày tâm sự đắng cay của ông cho các người bạn tri kỷ.
Nhưng rồi ông nhứt định chung thủy với công giáo, với dòng tu và âm thầm
tiếp tục chí hướng của mình.
9.- Học thuyết của Teilhard: Sau khi đã biết qua mấy nét đại cương về
đời sống và sinh hoạt của Teilhard, ta thử tìm hiểu đại cương học thuyết của
ông. Cần nhấn mạnh tiếng đại cương hiểu theo nghĩa sơ lược chứ nếu phải
