đã nêu gương sáng trong sự thực hiện tinh thần câu nầy của nhà Nho mặc
dầu Phật không thuộc lòng nó: "Nhất nhựt chi sư chung thân vi phụ".
b) Khi Phật từ biệt hai tôn sư khổ tu thì có năm đệ tử của hai bực ấy theo
Phật xin làm môn sinh. Đây là năm đồ đệ đầu tiên của Ngài. Họ bỏ cựu sư
để theo tân sư nên đặt mọi kỳ vọng nơi Phật. Song vì tu đạo mới của Phật là
trung đạo tức là Ngài không tu quá khắc khổ nữa mà ăn uống lại, ngủ nghỉ
lại như thường nên năm môn đồ bất mãn bỏ Ngài. Thế là thêm một cảnh
thầy trò chia tay nhau vì khác biệt tu kiến. Năm môn sinh tiến về thành
Bénarès còn Phật một mình cô quạnh, tiếp tục lề lối trung đạo.
Đêm linh thiêng nọ dưới gốc Bồ-Đề, Ngài đắc đạo. Đức Jésus có 12
môn đồ, bị một là Judas phản động, bán chúa vì ham tiền. Còn sứ đồ niên
trưởng là Pétrus nhẹ dạ, sợ họa lây, chối thầy đến ba lần ngay đêm thầy mắc
nạn. Còn Đức Phật có năm môn đồ đầu tiên, chưa hiểu được đường tu cao
cả của thầy, hiểu lầm thầy, bỏ thầy bơ vơ. Ta nghĩ sao về cảnh não lòng của
hai bực vĩ nhân Phật và Chúa trước hành động, thái độ của môn đồ đối với
mình như vậy. Ai đã từng làm việc lớn, có học trò, đệ tử, môn đồ tất có dịp
để thông cảm được một cách thấm thía nỗi lòng của Phật và Chúa hơn.
c) Ở Kaucâmbi, lúc đi thuyết pháp, Phật gặp một trường hợp bi đát. Có
một đệ tử phạm lỗi. Chư tăng khuyên thiện không được. Giáo hội định sa
thải ông ấy. Nhưng ông cực lực phản đối, nhứt định ở trong giáo hội và cứ
tiếp tục làm quấy. Phật can thiệp, khuyên chư tăng, đệ tử tha thứ nhau và
hiệp tác nhau trong từ bi. Không ai nghe lời Ngài. Có kẻ chống báng Ngài
bằng lời lẽ bất lịch: "Thầy yên phận đi. Thầy tu đắc đạo thì thầy tiếp tục
tham thiền thỏa thích. Còn chúng tôi tuy nghịch nhau song rồi cũng tự tìm
lấy đường lối để theo được". Họ không nghe lời Phật nên Ngài buồn thảm
bỏ họ ra đi đến một làng kia, nơi đó Phật gặp lại một đệ tử tốt tên là
Bhrigou. Thầy trò lâu ngày gặp nhau vui mừng đáo để.
Nhưng rồi Phật cũng cứ nghĩ đến các môn sinh lầm lạc ở Kaucâmbi mà
buồn một mình. Có lần Ngài nhìn một con voi đầu bầy lấy nước cho bầy
