biết rằng nửa thế kỷ trước đã có một nhà khoa học Việt Nam dồn hết trí lực
và hiến dâng cả tính mạng mình làm việc đó và tin rằng nhất định thành
công?!
Thầy Tôn Thất Tùng là nhà phẫu thuật tài danh nhiều sáng tạo. Dù
được sự ưu ái đặc biệt của các nhà lãnh đạo tối cao nhưng không vì thế mà
vun vén cho mình, khước từ địa vị chức danh hão huyền để chuyên tâm vào
khoa học làm được nhiều việc hữu ích cho đời. Nhân ngày 19 tháng 5 năm
ấy, trong buổi giao ban giữa hội trường lớn, thầy dành ít phút kể một kỷ
niệm về Bác Hồ: Khoảng năm 1951–52, lúc đó kháng chiến tuy có thắng
lợi nhưng cũng đã lâu dài và lắm khó khăn phức tạp. Nhiều anh em trí thức
“dinh tê” (entré) bỏ về thành. Tư tưởng tôi cũng lung lay. Không hiểu sao
Bác biết được. Một hôm Bác đến thăm, cho mấy mớ rau Bác tăng gia tự
túc. Trước khi ra về Bác đưa cho tôi một bọc giấy và bảo:Bác tặng chú bộ
quần áo mới này để mặc lúc vào thành trông cho đàng hòang khi gặp anh
em! Nói rồi Bác ra về. Tôi suy nghĩ: Bác già như thế, vất vả như thế, cùng
gian khổ như thế mà sao chịu được?! Và tôi đoạn tuyệt với những ý nghĩ
vẩn vơ mới có được như ngày hôm nay”!
Lúc ấy chúng tôi chỉ có một ý nghĩ là Bác ta vĩ đại quá! Trải nghiệm
cuộc sống, chúng tôi hiểu thêm vế thứ hai là lòng tự trọng của người trí
thức. Càng lớn, lòng tự trọng càng cao. Cùng một nền văn hóa Đông
phương, giới sỹ phu Trung Hoa đặt tiêu chí lập thân làm người quân tử đủ
nhân – trí – dũng đểtề gia – trị quốc – bình thiên hạ. Đó là chí của bậc đế
vương. Giới sỹ phu Việt Nam lấy chữ liêm sỷ làm trọng. Chỉ hưởng cái
mình làm ra và biết ngượng khi mình làm sai sẽ giữ được mình, được nhà,
được nước. Biết lượng sức mình đặt ra tiêu chí thích hợp để tồn tại và phát
triển ấy là bậc trí giả thức thời.
Thầy Trần Hữu Tước: Chủ nhiệm khoa Tai-Mũi-Họng. Học giỏi, được
cấp học bổng qua Pháp học. Tốt nghiệp xuất sắc, thầy được giữ lại làm trợ
lý cho giáo sư Lemière danh tiếng. Khi nước Pháp bị chiếm đóng, thầy
tham gia phong trào yêu nước chống quân phát xít. Sau hội nghị
Fontainbleau thầy cùng một số trí thức tình nguyện về nước góp phần xây
dựng nền độc lập. Thầy là người đầu tiên thị phạm giảng bài bằng tiếng
