Ông thầy đờn
T
ố Hà ạ, hàng ngày có những cảnh rất tầm thường, những chuyện rất tầm
thường, tầm thường quá đến nỗi người ta không cần lưu ý tới, mà sao tôi cứ
phải bận lòng, không thể nào quên được dễ dàng.
Bạn vẫn giễu tôi:
- Nghề tiểu thuyết của bọn anh lôi thôi lắm. Thấy được cái gì, nghĩ được
cái gì, nghe được cái gì, là tức khắc các anh bắt chộp ngay lấy mà viết cho
thành truyện, y như người đi săn vớ được mồi ngon.
Tôi không cãi Tố Hà.
Tôi muốn nhắc lại hồi năm tháng trước, một nghệ sĩ và tôi vào chơi Nam
Kỳ. Chúng tôi đã thấy trong sinh hoạt ồn ào, phong phú của Sài Gòn Chợ
Lớn một cảnh khiến tôi nhớ mãi đến ngày nay. Đó là một người đàn bà mù,
trán hói cao, mặt xương xương như khuôn mặt đàn ông, thường ngồi lê la ở
các sân ga xe điện. Mụ gẩy đờn bầu và hát cải lương, bao giờ cũng chỉ một
điệu và một giọng buồn thảm lạ lùng! Trước mặt mụ, một cái thau đồng
nhỏ. Bên lòng mụ, một đứa bé gái uể oải gõ cái que theo nhịp mẹ hát, và
hai đứa trẻ gày gò chốc lở dựa vào nhau mà ngồi im lặng cho ruồi nhặng
bám khắp mình. Mỗi lần đứa nhỏ khóc, con chị lại bỏ chiếc que đánh nhịp
xuống đất, dỗ em. Nó dỗ không được, mụ phải ngừng hát để ẵm đứa nhỏ
lên lòng. Chờ lúc nó chịu nằm yên, mụ mới dờ dẫm vặn trục đàn, lên dây
lại, dạo vài tiếng rồi lại ca nốt bài Tứ đại oán, Vọng cổ hay là Trường tương
tư, kể lể một đoạn tình dang dở hay là tốt đẹp của một vị tiểu thư nào đó,
