một vị Vương phi nào đó..., - bao giờ cũng chỉ một điệu và một giọng buồn
thảm ấy.
Từ biệt Nam Kỳ, biết bao cái đẹp, cái vui, tôi không nhớ, - tôi chỉ nhớ có
tiếng đàn bầu, giọng hát của mụ lòa, tôi chỉ nhớ hình ảnh bàn tay run rẩy
của mụ lòa mỗi lần rời bỏ chiếc que đờn để vỗ về đứa con nít khóc, dịu
dàng ru cho nó nín, rồi lại hát, vẫn hát, - bao giờ cũng chỉ một điệu và một
giọng buồn thảm lạ lùng.
Có những tối mùa đông, tôi lạc vào một gia đình, ở đấy, bạn tôi rót mời
tôi li rượu mạnh. Lòng tôi tự nhiên vui vì được nhìn lửa réo trong lò, được
nhìn vài đứa trẻ kháu khỉnh đùa nghịch cười khúc khích trong chăn ấm,
một cô bé tóc xanh hãy còn buông xõa chui đầu vào mền học nhẩm lại bài
thi.
Tôi cũng thấy lòng say, mỗi lần được lạc vào một căn phòng, ở đấy, bạn
yêu tôi kiêu căng như một bà hoàng, ném cho tôi cái nệm bảo ngồi, ấn điếu
thuốc lá vào tận môi tôi, đánh diêm châm cho tôi hút rồi cứ để tôi ngồi yên
dưới gối, bạn nằm dài trên đi văng đọc nốt trang sách quý bạn đang mê...
Quanh chúng tôi là im lặng.
Có những đêm gió réo lào xào, mưa nặng hột đập vào cửa kính, tôi
thoáng thấy hai bóng người dắt díu nhau chạy vụt qua để ẩn dưới mái hiên.
Đó là một kẻ gần mù đưa đường cho một kẻ đã mù, hai người “nghệ sĩ”...
bán lạc rang, đem nghệ thuật ra dùng để nuôi nghề và để sống với nghề.
Trong bóng tối, họ cất tiếng sáo lên..., sầu não làm sao, réo rắt làm sao! -
bạn yêu tôi để rơi cuốn tiểu thuyết tình xuống ngực. Tiếng sáo phả vào mưa
gió xa dần, xa mãi, vì trong bóng tối, hai người “nghệ sĩ” đang dắt díu
nhau, lang thang khắp hang cùng, ngõ hẻm của Hà thành...
Lòng tôi ám nặng một u hoài. Tôi sực nhớ đến mấy bạn cùng nghề của
tôi, lúc này đang quây quanh một khay đèn trong tiệm hút, say sưa bàn về
một tờ báo sắp ra đời... Tôi sực nghĩ tới một thi sĩ, quần áo tồi tàn nhem
