nhà cô đầu bên cạnh đã im bặt tự lúc nào.
Người bạn phong trần của ông Sáu hôm nay đi vắng. Ông ta đi kiếm tiền
để về đây xài thuốc phiện. Có khi đi năm bảy ngày, có bận đi biệt hàng
tháng. Nhưng theo ông Sáu rỉ tai tôi, thì người bạn phong trần của ông vẫn
chỉ loanh quanh ở Hà thành để làm nghề... hành khất, song ai hỏi, ông Sáu
bảo rằng người ấy đi làm việc ở một tỉnh xa.
Ông ta, hàng ngày thường mặc bộ tây tàng, đứng vơ vẩn trong các phố
đông người, đợi chờ một bộ mặt quen quen để niềm nở bắt tay rồi ghé tai
hỏi vay tạm một món tiền nho nhỏ... Ông ta thường thấy đứng co ro ở bờ
hồ Hoàn Kiếm, ở các ngõ tối tăm, hay ở cửa các công sở lớn, ngấp nghé
một hồi lâu rồi mới đánh bạo lần vào phòng giấy các ông tham, ông phán,
khúm núm gãi đầu, kể lể bằng tiếng Pháp, với một giọng sầu não, những
nỗi đau đớn của một gia đình có mẹ già vợ ốm, con sài... Ông ta có bận lại
đàng hoàng xông thẳng vào giữa sa lông các nhà giầu để móc túi lấy ra
thanh quế, mật gấu, con sâm Cao Ly, miếng cao hổ cốt, rồi liến thoắng ca
tụng những cái hay của các vật quý ấy mới mang ở rừng về...
Thôi thì, với hết cách đê tiện, với hết mọi mưu cơ, với hết khóe lọc lừa,
người bạn phong trần của ông thầy đàn đã phải dùng để kiếm tiền mua
thuốc phiện sống lần hồi. Khi đã kiếm được khá rồi, ông ta lại trở về cùng
nghệ sĩ mù, tay ôm một gói hoa quả, bánh mứt, chè tàu, và bất cứ lần nào,
ông ta cũng không quên ra hàng áo cũ, mua cho mình và người bạn mù một
thứ gì rẻ nhất để che bọc hai các xác gày còm trong những ngày đông.
Ông ta, trước kia là một thầy thông dây thép, chỉ vì tiêu lạm tiền nhà
nước, hóa thành thất nghiệp! Tất cả những tiếng thì thầm của ông Sáu về lý
lịch người bạn phong trần đó bắt tôi phải lặng im nghĩ ngợi, mặc dầu những
câu chuyện ấy, những nhân vật ấy ta thường nghe giữa một cuộc chuyện
vui, và thường thấy rất nhiều ở khắp Hà thành. Nhưng còn người nghệ sĩ
mù nằm trước mặt tôi? Tôi muốn biết trong cái đầu tóc bao giờ cũng rối bù
