Món tiền đưa vợ, gạo đong ăn vài tuần đã hết, ấy là món ăn hàng ngày
chỉ có quả cà, đĩa rau. Ông không nghiện rượu, không cà phê, trà đặc, chỉ
có thanh thủy cầm hơi khi nằm viết.
Giữa Lan Khai với nhà xuất bản lớn Tân Dân đã có hợp đồng: mỗi tháng,
nhà xuất bản nhận của ông một (chứ không hai) cuốn tiểu thuyết dài, đề tài
xã hội, chủ yếu là lịch sử.
Ông cố viết, nằm viết, lấy hơi thở viết, viết cả ngày đêm. Ông tự khoán:
Mỗi ngày phải bôi kín ít nhất 30 trang; khổ giấy 32 dòng, mỗi dòng 14 chữ,
như tôi đã nói trong bài viết về Vũ Trọng Phụng. Mỗi sớm, ông run tay bóc
lịch, run sợ đếm thời gian, lo ngày cuối tháng phải trao hàng cho ông chủ
động Tân Dân. Một lần, Lan Khai nói với tôi: mình rất sợ, rất ghét cái việc
xé rứt một tờ lịch mỗi ngày. Tờ lịch rơi xuống, mình rùng mình cảm tưởng
như tự tay mình bóc xé một mảng đời. Mỗi tờ lịch rơi là một bước chân
tiến tới cõi già, cùng với tử thần đưa mình kề cái chết...
Ông làm hai ba việc hàng ngày: viết tiếp truyện Ai lên phố Cát cho Côn
Sinh, viết truyện dài cho họ Vũ, kèm thêm một chuyện bình thường nào đó
cho một nhà xuất bản vô danh nào đó. Viết kiếm tiền nuôi hai vợ, một đàn
con. Bà hai cũng chạy vạy đi kiếm chợ. Bà cả bị liệt chân, ngồi một chỗ.
Trong nhà, túng quẫn như thế mà không có một tiếng gắt gỏng, kêu than.
Không lâu sau đó, ông tìm được căn nhà nhỏ phố Châu Long. Lại dọn
nhà. Đồ đạc vẫn chỉ có một chiếc giường độc nhất. Ở đây, tiền không kiếm
được hơn, song nhờ trời được hơn không khí thở. Cũng vì thế mà bè bạn
kéo đến nhà ông đông hơn trước. Đủ mặt hảo hán anh tài. Chuyện suông,
uống nước lã mãi, ông sầu đời, một hôm, bà Lan Khai chạy ra chợ Châu
Long mua về chút ít rau đậu cho ông chồng đãi khách. Tôi có mặt trong
đám ấy nhưng không dự. Khách chuyện đời, chuyện văn nghệ, chuyện
giang hồ vặt, vang nhà. Tôi lẻn vào gian bếp, thấy vợ con ông đang cạo nồi
cơm, mỗi người tay cầm một miếng cháy gặm, nhịn ăn đãi khách. Tôi thấy
đau lòng, thương bạn, thương lũ trẻ.
